Fairchild 1965 yılında, en çok kullanılan Ua709 elemanı piyasaya sunmuştur. Aslında başarısının yanında, bu elemanın birçok dezavantajları da vardı. Bu nedenle de uA741 olarak bilinen op-amp geliştirilmiştir. UA741 çok ucuz ve kolay kullanımı, ayrıca üstün yetenekleri nedeniyle tercih edilmiştir. Değişik firmalar da uaA741 dizaynlarını gerçekleştirmişlerdir. Örneğin Motorolo MCI741 National Semiconductor LM741 ve Texas Instruments SN72741 üretmişlerdir. Bütün bu (monolithic) tek elemanlı işlemsel kuvvetlendiriciler uA741’in eşdeğerleridir. Çünkü bunlar katologlarda da aynı özelliklere sahiptirler. Çoğunlukla insanlar opamp’tan bahsediyorlarsa akıllarına gelen ilk eleman 741 olmaktadır.
741 elemanı endüstri standartlarına uygun hale getirilmiştir. Kural olarak yapacağınız dizaynlarda op-amp kullanılmışsa bunların yerine 741 olarak devreyi kurabilirsiniz. Op-amp olarak 741’in kullanımını anlamışsanız diğer opampları da kolaylıkla kullanabilirsiniz.
Sırası gelmişken 741 farklı versiyon numaralarına sahiptir. 741, 741A, 741C, 741E, 741N, ve diğerleri... Bu farklılıklar bunların gerilim kazançları, sıcaklık farklılıkları, gürültü seviyeleri ve diğer karakteristikleridir. 741C ( Ticari tipte bir elemandır.) çok ucuz ve çok geniş alanlarda kullanılmaktadır. Bunun giriş empedansı 2M, gerilim kazancı 100.000 ve çıkış empedansı 75 ’dur.
Devre dizaynlarında her türlü ayrıntılı özellikleri anlamaya ihtiyaç yoktur. Fakat op-amp’ın nasıl çalıştığı hakkında genel bir fikre sahip olabilirsiniz. 741’in ardındaki temel düşünce şudur:
Giriş katı Q1 ve Q2 PNP transistörlerinden oluşturulumuş bir fark kuvvetlendiricidir. Bildiğiniz gibi emiterdeki bağlantı elemanları nedeniyle bu devre, akım kaynağı olarak çalıştığı farz edilmiştir. 741’in içinde Q14 akım kaynağı olup emiter direnci yerine geçmektedir. R2 ve Q4’ün polarmasını kontrol ederek fark kuvvetlendiricinin akımını üretir. Fark kuvvetlendirici de kollektör direnci yerine normal direnç kullanarak bunu yük direnci yerine kullanabiliriz. Bu aktif yük Q4 için oldukça yüksek empedanslı bir akım kaynağı olarak çalışır. Bu sebepten fark kuvvetlendiricinin gerilim kazancı daha büyük olmaktadır.
işlemsel yükselteçler
--------------------------------------------------------------------------------
OPERATIONAL AMPLIFIER
İşlemsel yükselteçler 1940’lı yıllardan beri bilinmekle beraber,asıl yaygın kullanım alanına,1960’lı yılların sonlarına doğru,tümleşik devre teknolojisi ile üretilmeye başladığı zaman kavuşmuştur.Bugün artık op-amp denildiğinde tümleşik devre durumunda olanlar akla gelir.
Genel olarak op-amp,çok yüksek kazançlı bir DC yükselteçtir.Çeşitli özellikleri,devreye dışardan bağlanan devre elemanları ve bunların sağladığı geri besleme ile,kontrol altına alınabilir.
Op-amp devresi tek başına düşünüldüğünde, 5 önemli özelliğe sahiptir.Bunlar:
1 Kazancı çok fazladır.
2 Giriş empedansı çok yüksektir.(5M
3 Çıkış empedansı sıfıra yakındır.
4 Band genişliği fazladır.(1MHz)
5 Girişe 0v uygulandığında çıkışta yaklaşık 0v elde edilir.
Op-amp devresinin iki tür sembolik gösterimi vardır.Bunlar şekil1’de çizilmiştir.Genellikle kullanılan sembol şekil1-a’daki gibidir.
Op-amp devrelerinde,genel olarak,birbirine ters polaritede iki kaynak kullanılır.Bu kaynaklar devre şemalarında her zaman gösterilmezler .Daha ziyade girişler ve çıkış belirtilir.
741 elemanı endüstri standartlarına uygun hale getirilmiştir. Kural olarak yapacağınız dizaynlarda op-amp kullanılmışsa bunların yerine 741 olarak devreyi kurabilirsiniz. Op-amp olarak 741’in kullanımını anlamışsanız diğer opampları da kolaylıkla kullanabilirsiniz.
Sırası gelmişken 741 farklı versiyon numaralarına sahiptir. 741, 741A, 741C, 741E, 741N, ve diğerleri... Bu farklılıklar bunların gerilim kazançları, sıcaklık farklılıkları, gürültü seviyeleri ve diğer karakteristikleridir. 741C ( Ticari tipte bir elemandır.) çok ucuz ve çok geniş alanlarda kullanılmaktadır. Bunun giriş empedansı 2M, gerilim kazancı 100.000 ve çıkış empedansı 75 ’dur.
Devre dizaynlarında her türlü ayrıntılı özellikleri anlamaya ihtiyaç yoktur. Fakat op-amp’ın nasıl çalıştığı hakkında genel bir fikre sahip olabilirsiniz. 741’in ardındaki temel düşünce şudur:
Giriş katı Q1 ve Q2 PNP transistörlerinden oluşturulumuş bir fark kuvvetlendiricidir. Bildiğiniz gibi emiterdeki bağlantı elemanları nedeniyle bu devre, akım kaynağı olarak çalıştığı farz edilmiştir. 741’in içinde Q14 akım kaynağı olup emiter direnci yerine geçmektedir. R2 ve Q4’ün polarmasını kontrol ederek fark kuvvetlendiricinin akımını üretir. Fark kuvvetlendirici de kollektör direnci yerine normal direnç kullanarak bunu yük direnci yerine kullanabiliriz. Bu aktif yük Q4 için oldukça yüksek empedanslı bir akım kaynağı olarak çalışır. Bu sebepten fark kuvvetlendiricinin gerilim kazancı daha büyük olmaktadır.
işlemsel yükselteçler
--------------------------------------------------------------------------------
OPERATIONAL AMPLIFIER
İşlemsel yükselteçler 1940’lı yıllardan beri bilinmekle beraber,asıl yaygın kullanım alanına,1960’lı yılların sonlarına doğru,tümleşik devre teknolojisi ile üretilmeye başladığı zaman kavuşmuştur.Bugün artık op-amp denildiğinde tümleşik devre durumunda olanlar akla gelir.
Genel olarak op-amp,çok yüksek kazançlı bir DC yükselteçtir.Çeşitli özellikleri,devreye dışardan bağlanan devre elemanları ve bunların sağladığı geri besleme ile,kontrol altına alınabilir.
Op-amp devresi tek başına düşünüldüğünde, 5 önemli özelliğe sahiptir.Bunlar:
1 Kazancı çok fazladır.
2 Giriş empedansı çok yüksektir.(5M
3 Çıkış empedansı sıfıra yakındır.
4 Band genişliği fazladır.(1MHz)
5 Girişe 0v uygulandığında çıkışta yaklaşık 0v elde edilir.
Op-amp devresinin iki tür sembolik gösterimi vardır.Bunlar şekil1’de çizilmiştir.Genellikle kullanılan sembol şekil1-a’daki gibidir.
Op-amp devrelerinde,genel olarak,birbirine ters polaritede iki kaynak kullanılır.Bu kaynaklar devre şemalarında her zaman gösterilmezler .Daha ziyade girişler ve çıkış belirtilir.