ISI: Bir madde moleküllerinin sahip olduğu potansiyel enerjileri ile kinetik enerjilerinin toplamıdır.
Isı bir enerjidir.
SICAKLIK: Bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisidir. Enerji değildir. aralarındaki farklar aşağıdaki gibidir.
ISI, enerjidir. Kalorimetre kabıyla ölçülür. Birimi Cal, Joule'dur.
SICAKLIK, enerji değildir. Termometre ile ölçülür. Birimi, 0C,0K veya 0F'dır.
Termometre çeşitleri ve Özellikleri
...................Celcius(0C) Fahrenheit(0F) Kelvin(0K)
Suyun Donma Noktası .....0 ........32 ............273
Suyun Kaynama Noktası ..100 ......212 ............373
Isı ile sıcaklık arasında doğru orantı şeklinde bir ilişki vardır. Yani; madde ısı alıyorsa sıcaklığı artıyor, ısı veriyorsa sıcaklığı azalıyor demektir. Maddenin ısı ile sıcaklık değişimi arasında ;
Q=mcΔt
bağıntısı vardır. Bağıntıda m maddenin kütlesini gr veya kg cinsinden, c maddenin özısısını, Q ısıyı cal veya Joule cinsinden ve ∆t ise sıcaklık farkını 0C cinsinden belirtir.
Özısı(c) nedir?
Maddenin birim kütlesinin (örneğin 1 gr.) sıcaklığını 1°C değiştirmek için maddeye verilmesi veya maddeden alınması gereken ısı miktarıdır. Maddelerin ayırdedici özelliğidir. Biri sıcak diğeri soğuk olan iki maddeyi yanyana, kapalı bir ortamda koyarsak, aralarında ısı alışverişi gerçekleşir. Bu olaya ısı alışverişi adı verilir. Sıcak bir fincan sütü, soğuk bir bardağa boşaltırsak, süt bir miktar ısı kaybederken, bu ısıyı bardağa iletir ve bardak ısınır. Bardağın ısısı ve sütün ısısı eşitlenince ısı alışverişi durur. Bu söylediklerimizi formülize edersek;
Alınan ısı=Verilen ısı
QALINAN=QVERİLEN
m1c1(t1-t0)=m2c2(t0-t2)
Denklemde t1 sütün ilk sıcaklığını, t2 bardağın sıcaklığını ve t0 denge sıcaklığını göstermektedir.
HAL DEĞİŞTİRME
Maddeler üç halde bulunabilirler. Katı, sıvı, gaz. Maddelerin bir halden diğerine geçmesine hal değiştirme denir.
Erime
Bir katının sıvı hale geçmesine denir. Erimenin meydana geldiği sıcaklığa erime sıcaklığı denir. Erime sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir.
Donma
Sıvı bir maddenin katı hale geçmesine denir. Donmanın meydana geldiği sıcaklığa donma sıcaklığı denir. Donma sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir.
Kaynama
Bir sıvının gaz hale geçmesine denir. Kaynamanın meydana geldiği sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. Kaynama sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir. Sürekli birbirine karıştırılan kaynama ile buharlaşma aynı şey değildir. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. Kaynama ise her sıcaklıkta gerçekleşmez.
Yoğunlaşma
Bir gazın sıvı hale geçmesine denir. Yoğunlaşmanın meydana geldiği sıcaklığa yoğunlaşma sıcaklığı denir.
Süblimleşme
Bir katının sıvı hale geçmeden gaz hale geçmesine denir. Naftalin buna örnektir. Haldeğiştirmede bilmemiz gereken en önemli özellik, madde hal değiştirirken sıcaklığının değişmemesidir. Maddenin sıcaklığı ancak maddenin tamamı hal değiştiğinde değişir. Örneğin bir parça buz, erimeye başladığında, oluşan suyun sıcaklığı buzun tamamı eriyinceye kadar 0 0C'dir.
Bir maddenin erime sıcaklığı(veya ısısı) ile donma sıcaklığı(veya ısısı); kaynama sıcaklığı(veya ısısı) ile yoğunlaşma sıcaklığı(veya ısısı) birbirine eşittir. Bu da Q=mL ile verilir.
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
ISI ve SICAKLIK
Maddeyi oluşturan atom yada moleküller sürekli hareket halindedir. Bu hareket katı maddede denge konumu etrafındaki titreşimler , sıvı ve gaz larda ise hem titreşim hem de bir çok çarpışmalar sonucu kırık çizgiler hali
nde öteleme hareketleri şeklindedir. Bu nedenle maddenin her atom veya molekülünün kinetik enerjisi vardır.
Bir maddenin sıcaklığı denilince , maddeyi oluşturan atom ya da mole küllerin sadece bir tanesinin ortalama kinetik enerjisi ile orantılı tanecilik
anlaşılır.
Bir maddenin ısısı denilince , maddeyi oluşturan tüm taneciklerin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır. "Q" ile gösterilir.
Bir maddenin ısısı tanımlanırken aşağıdaki sonuçlar dikkate alınmalıdır.
1-)Bir maddenin sıcaklığı kütleye bağlı değilken ısı kütle ile doğru orantılıdır. Örneğin bir bardak kaynar suyun sıcaklığı ile bir tencere kaynar suyun sıcaklığı aynı fakat kütlesi fazla olan bir tencere suyun ısısı daha fazladır.
2-)Sıcaklık enerji değil , ısı bir enerji türüdür.
3-)Sıcaklık termometre ile ölçülebilir. Isı her hangi bir araçla ölçülmez , ancak kütlesi ve sıcaklığına bağlı olarak hesaplanabilir.
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
Isı ve Sıcaklık Nedir?
Isı, belirli sıcaklıktaki bir sistemin sınırlarından, daha düşük sıcaklıktaki bir sisteme, sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir. Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir. Isı ve iş hiçbir cisimde depo edilemez, ancak sistem sınırlarında ve geçiş halinde iken belirlenebilir. Her ikisi de birer eğri fonksiyonudurlar. Bir başka deyişle, ısı ve iş geçiş halindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani joule (j) ya da kaloridir (cal).
Isı üç şekilde yayılır:
Isı katılarda iletim yolu ile yayılır. Katı maddenin molekülleri herhangi bir yolla hızlandırılırsa, hızlanan bu moleküller yanındaki moleküle daha hızlı çarpacağından yanındaki molekülleri de hızlandırır. Bu olay böylece devam eder ve sıcaklık katının her yanına dağılmış olur.
Isı ve sıcaklık arasındaki farklar
Sıcaklık, bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Bir sistemin ortalama moleküler kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Gazlar için kinetik enerji, mutlak sıcaklık dereceleriyle orantılıdır. Bir başka deyişle, ısı geçiş halindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür. Yani ısı bir enerji, sıcaklık ise bir ölçüdür.
Aşağıdaki formülde bu daha iyi görülmektedir:
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
Yanan bir sobaya elimizi değdirirsek elimiz yanar. Bir buz parçasını tuttuğumuz zaman, elimizin hareket*siz kalacak kadar üşüdüğünü hisse*deriz. Kışın soğuk bir havada üşürüz. Yazın güneşin altında ısınırız. Güneşin altına koyduğumuz bir cisim bir süre sonra ısınır. O cismi daha sonra gölgelik bir yere aldığımız za*man yavaş yavaş soğuduğunu görü*rüz. Bir başka örnek daha verelim. Aynı kütlede ve aynı cins iki cisim alalım. Birini gölgede bırakalım diğerini de güneşin altına koyalım. Daha sonra güneşin altına bıraktığımız cisme alıp, gölgedekinin yanına koyalım Bir süre sonra ikisi de, aynı sıcaklıkta olacaktır. Bura*dan şu gerçeğe varmak olasıdır. Güneşin altına koyduğumuz cisim bir süre sonra ısınmıştır. Dolayısıyla bir ısı kazanmıştır. Aynı cismi alıp gölgeye koyduğumuz da soğur. Böylece ısı kaybına uğrar.
Genelde ısı ve sıcaklık aynı şey olarak farz edilir. Genellikle halk arasında her ikisinden de aynı şeymiş gibi söz edilir. Oysa fizik dilinde ikisi de farklı şeylerdir. Isı ve sıcaklığın arasındaki farkı, bir örnekle anlat*maya çalışalım.
İki kap alalım. Bu kaplardan birine su, diğerine de zey*tinyağı koyalım. İkisini de güneşin altına bırakılım. Bir süre sonra, her iki sıvının da içine birer termometre batırdığımızda, sıcaklıklarının farklı olduğunu görürüz.
Buna başka bir örnek daha verebiliriz:
Bir tencere suyu ateşin üstünde ısıtalım. Su içindeki termometre 30°C’yi gösterene kadar ateşin üzerinde kalsın. Daha sonra büyük bir kazanın içine su dol*duralım. Aynı derecede yanan bir ateşin üzerine koyalım. Onu da ter*mometre 30°C’yi gösterene kadar ateşin üzerinde bırakalım. Sonuçta kazanın içindeki suyun, 30°C sıcaklığa ulaşması için daha uzun bir süre kal*ması gerekecektir. Yani kazanın içindeki suyu 30°C derece sıcaklığa ka*dar ısıtabilmek için, daha fazla ısı ver*mek gerekmektedir. Bu da ısı ve sıcaklık arasındaki farkı gösteren bir başka deneydir.
Bu arada bazı cisimler ısı kazan*malarına rağmen, uzun süre sıcaklık*larını korurlar. Bunlardan biri de buz*dur. Bir kalıp buzu güneşe bırakalım. Üzerine de bir termometre koyalım. Termometre sıfır dereceyi gösterecektir. Bu termometre buz eriyip de su oluncaya dek sıfır dere*cede kalacak, sıcaklığı ondan sonra yükselmeye başlayacaktır.
Isı birimi kalori’dir. Kalorinin tanımı şöyledir: 1 gram suyun sıcaklı*ğını 1 derece ısıtan ısıya, 1 kalori denir.
Bir başka ısı birimi de Thermi'dir. Thermi 1 milyon kaloriye eşittir.
Isı bir enerjidir.
SICAKLIK: Bir maddenin moleküllerinin ortalama kinetik enerjisidir. Enerji değildir. aralarındaki farklar aşağıdaki gibidir.
ISI, enerjidir. Kalorimetre kabıyla ölçülür. Birimi Cal, Joule'dur.
SICAKLIK, enerji değildir. Termometre ile ölçülür. Birimi, 0C,0K veya 0F'dır.
Termometre çeşitleri ve Özellikleri
...................Celcius(0C) Fahrenheit(0F) Kelvin(0K)
Suyun Donma Noktası .....0 ........32 ............273
Suyun Kaynama Noktası ..100 ......212 ............373
Isı ile sıcaklık arasında doğru orantı şeklinde bir ilişki vardır. Yani; madde ısı alıyorsa sıcaklığı artıyor, ısı veriyorsa sıcaklığı azalıyor demektir. Maddenin ısı ile sıcaklık değişimi arasında ;
Q=mcΔt
bağıntısı vardır. Bağıntıda m maddenin kütlesini gr veya kg cinsinden, c maddenin özısısını, Q ısıyı cal veya Joule cinsinden ve ∆t ise sıcaklık farkını 0C cinsinden belirtir.
Özısı(c) nedir?
Maddenin birim kütlesinin (örneğin 1 gr.) sıcaklığını 1°C değiştirmek için maddeye verilmesi veya maddeden alınması gereken ısı miktarıdır. Maddelerin ayırdedici özelliğidir. Biri sıcak diğeri soğuk olan iki maddeyi yanyana, kapalı bir ortamda koyarsak, aralarında ısı alışverişi gerçekleşir. Bu olaya ısı alışverişi adı verilir. Sıcak bir fincan sütü, soğuk bir bardağa boşaltırsak, süt bir miktar ısı kaybederken, bu ısıyı bardağa iletir ve bardak ısınır. Bardağın ısısı ve sütün ısısı eşitlenince ısı alışverişi durur. Bu söylediklerimizi formülize edersek;
Alınan ısı=Verilen ısı
QALINAN=QVERİLEN
m1c1(t1-t0)=m2c2(t0-t2)
Denklemde t1 sütün ilk sıcaklığını, t2 bardağın sıcaklığını ve t0 denge sıcaklığını göstermektedir.
HAL DEĞİŞTİRME
Maddeler üç halde bulunabilirler. Katı, sıvı, gaz. Maddelerin bir halden diğerine geçmesine hal değiştirme denir.
Erime
Bir katının sıvı hale geçmesine denir. Erimenin meydana geldiği sıcaklığa erime sıcaklığı denir. Erime sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir.
Donma
Sıvı bir maddenin katı hale geçmesine denir. Donmanın meydana geldiği sıcaklığa donma sıcaklığı denir. Donma sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir.
Kaynama
Bir sıvının gaz hale geçmesine denir. Kaynamanın meydana geldiği sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. Kaynama sıcaklığı ayırdedici bir özelliktir. Sürekli birbirine karıştırılan kaynama ile buharlaşma aynı şey değildir. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşir. Kaynama ise her sıcaklıkta gerçekleşmez.
Yoğunlaşma
Bir gazın sıvı hale geçmesine denir. Yoğunlaşmanın meydana geldiği sıcaklığa yoğunlaşma sıcaklığı denir.
Süblimleşme
Bir katının sıvı hale geçmeden gaz hale geçmesine denir. Naftalin buna örnektir. Haldeğiştirmede bilmemiz gereken en önemli özellik, madde hal değiştirirken sıcaklığının değişmemesidir. Maddenin sıcaklığı ancak maddenin tamamı hal değiştiğinde değişir. Örneğin bir parça buz, erimeye başladığında, oluşan suyun sıcaklığı buzun tamamı eriyinceye kadar 0 0C'dir.
Bir maddenin erime sıcaklığı(veya ısısı) ile donma sıcaklığı(veya ısısı); kaynama sıcaklığı(veya ısısı) ile yoğunlaşma sıcaklığı(veya ısısı) birbirine eşittir. Bu da Q=mL ile verilir.
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
ISI ve SICAKLIK
Maddeyi oluşturan atom yada moleküller sürekli hareket halindedir. Bu hareket katı maddede denge konumu etrafındaki titreşimler , sıvı ve gaz larda ise hem titreşim hem de bir çok çarpışmalar sonucu kırık çizgiler hali
nde öteleme hareketleri şeklindedir. Bu nedenle maddenin her atom veya molekülünün kinetik enerjisi vardır.
Bir maddenin sıcaklığı denilince , maddeyi oluşturan atom ya da mole küllerin sadece bir tanesinin ortalama kinetik enerjisi ile orantılı tanecilik
anlaşılır.
Bir maddenin ısısı denilince , maddeyi oluşturan tüm taneciklerin kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır. "Q" ile gösterilir.
Bir maddenin ısısı tanımlanırken aşağıdaki sonuçlar dikkate alınmalıdır.
1-)Bir maddenin sıcaklığı kütleye bağlı değilken ısı kütle ile doğru orantılıdır. Örneğin bir bardak kaynar suyun sıcaklığı ile bir tencere kaynar suyun sıcaklığı aynı fakat kütlesi fazla olan bir tencere suyun ısısı daha fazladır.
2-)Sıcaklık enerji değil , ısı bir enerji türüdür.
3-)Sıcaklık termometre ile ölçülebilir. Isı her hangi bir araçla ölçülmez , ancak kütlesi ve sıcaklığına bağlı olarak hesaplanabilir.
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
Isı ve Sıcaklık Nedir?
Isı, belirli sıcaklıktaki bir sistemin sınırlarından, daha düşük sıcaklıktaki bir sisteme, sıcaklık farkı nedeniyle transfer edilen enerjidir. Isı da iş gibi bir enerji transfer biçimidir. Isı ve iş hiçbir cisimde depo edilemez, ancak sistem sınırlarında ve geçiş halinde iken belirlenebilir. Her ikisi de birer eğri fonksiyonudurlar. Bir başka deyişle, ısı ve iş geçiş halindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür
Isı birimi iş birimi ile aynıdır yani joule (j) ya da kaloridir (cal).
* S: entropi
* T: sıcaklıkısı birim, kaloridir.
Isının yayılma yolları * T: sıcaklıkısı birim, kaloridir.
Isı üç şekilde yayılır:
* İletim: Burada ısı enerjisi molekülden moleküle aktarılır. Bunun için moleküllerin birbirine dokunması gerekir. Bu yayılma biçimi daha çok katılarda görülür.Sıcak cisimden soğuk cisime doğru aktarılır.
* Konveksiyon: Burada ısı enerjisini taşıyan hareketli bir ortamdır. Örneğin kalorifer peteklerindeki ısı havaya aktarılır hava bu ısıyı çevredeki cisimlere taşır. Başka bir örnek olarak kaynayan suyu verebiliriz. Isınma ilk önce aşağıdan başlar ve ısınan su molekülleri yukarı doğru çıkar. Soğuk olanlarda aşağı iner.
* Işıma: Bunun için maddesel bir ortam olmak zorunda değildir. Örneğin güneşteki ısı enerjisi ve elektrik ocağındaki ısı enerjisi ışıma yolu ile çevredeki cisimlere taşınır.
Isı enerjisi akışkanlarda (sıvı ve gazlarda) konveksiyon yoluyla ilerler. Konveksiyon ısının maddesel yerdeğiştirme ile yayılmasıdır. Gazın ısınan bölgesinde kısmi basınç artar ve yüksek basınçtan düşük basınca doğru gaz hareketi olur. Dolayısıyla sıcak gaz soğuk gaza doğru yerdeğiştirir. Gaz hareketi sayesinde gazın bir tarafındaki ısı her yere yayılır. Sıvılarda da benzer bir durum oluşur.* Konveksiyon: Burada ısı enerjisini taşıyan hareketli bir ortamdır. Örneğin kalorifer peteklerindeki ısı havaya aktarılır hava bu ısıyı çevredeki cisimlere taşır. Başka bir örnek olarak kaynayan suyu verebiliriz. Isınma ilk önce aşağıdan başlar ve ısınan su molekülleri yukarı doğru çıkar. Soğuk olanlarda aşağı iner.
* Işıma: Bunun için maddesel bir ortam olmak zorunda değildir. Örneğin güneşteki ısı enerjisi ve elektrik ocağındaki ısı enerjisi ışıma yolu ile çevredeki cisimlere taşınır.
Isı katılarda iletim yolu ile yayılır. Katı maddenin molekülleri herhangi bir yolla hızlandırılırsa, hızlanan bu moleküller yanındaki moleküle daha hızlı çarpacağından yanındaki molekülleri de hızlandırır. Bu olay böylece devam eder ve sıcaklık katının her yanına dağılmış olur.
Isı ve sıcaklık arasındaki farklar
Sıcaklık, bir cismin sıcaklığının ya da soğukluğunun bir ölçüsüdür. Bir sistemin ortalama moleküler kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür. Gazlar için kinetik enerji, mutlak sıcaklık dereceleriyle orantılıdır. Bir başka deyişle, ısı geçiş halindeki enerjilerdir. Isı sıcak bir maddenin soğuk maddeye ilettiği sıcaklığı sağlayan bir enerji türüdür. Yani ısı bir enerji, sıcaklık ise bir ölçüdür.
Aşağıdaki formülde bu daha iyi görülmektedir:
Q=m.c.Δt
* Q: verilen veya alınan ısı enerjisi miktarı
* m: kütle
* c: maddenin öz ısısı
* Δt: sıcaklık farkı (sıcaklık değişimi)
* Q: verilen veya alınan ısı enerjisi miktarı
* m: kütle
* c: maddenin öz ısısı
* Δt: sıcaklık farkı (sıcaklık değişimi)
---------- Sonra gönderilen Saat 23:09 ---------- İlk önce gönderilen Saat 23:09 ----------
Yanan bir sobaya elimizi değdirirsek elimiz yanar. Bir buz parçasını tuttuğumuz zaman, elimizin hareket*siz kalacak kadar üşüdüğünü hisse*deriz. Kışın soğuk bir havada üşürüz. Yazın güneşin altında ısınırız. Güneşin altına koyduğumuz bir cisim bir süre sonra ısınır. O cismi daha sonra gölgelik bir yere aldığımız za*man yavaş yavaş soğuduğunu görü*rüz. Bir başka örnek daha verelim. Aynı kütlede ve aynı cins iki cisim alalım. Birini gölgede bırakalım diğerini de güneşin altına koyalım. Daha sonra güneşin altına bıraktığımız cisme alıp, gölgedekinin yanına koyalım Bir süre sonra ikisi de, aynı sıcaklıkta olacaktır. Bura*dan şu gerçeğe varmak olasıdır. Güneşin altına koyduğumuz cisim bir süre sonra ısınmıştır. Dolayısıyla bir ısı kazanmıştır. Aynı cismi alıp gölgeye koyduğumuz da soğur. Böylece ısı kaybına uğrar.
Genelde ısı ve sıcaklık aynı şey olarak farz edilir. Genellikle halk arasında her ikisinden de aynı şeymiş gibi söz edilir. Oysa fizik dilinde ikisi de farklı şeylerdir. Isı ve sıcaklığın arasındaki farkı, bir örnekle anlat*maya çalışalım.
İki kap alalım. Bu kaplardan birine su, diğerine de zey*tinyağı koyalım. İkisini de güneşin altına bırakılım. Bir süre sonra, her iki sıvının da içine birer termometre batırdığımızda, sıcaklıklarının farklı olduğunu görürüz.
Buna başka bir örnek daha verebiliriz:
Bir tencere suyu ateşin üstünde ısıtalım. Su içindeki termometre 30°C’yi gösterene kadar ateşin üzerinde kalsın. Daha sonra büyük bir kazanın içine su dol*duralım. Aynı derecede yanan bir ateşin üzerine koyalım. Onu da ter*mometre 30°C’yi gösterene kadar ateşin üzerinde bırakalım. Sonuçta kazanın içindeki suyun, 30°C sıcaklığa ulaşması için daha uzun bir süre kal*ması gerekecektir. Yani kazanın içindeki suyu 30°C derece sıcaklığa ka*dar ısıtabilmek için, daha fazla ısı ver*mek gerekmektedir. Bu da ısı ve sıcaklık arasındaki farkı gösteren bir başka deneydir.
Bu arada bazı cisimler ısı kazan*malarına rağmen, uzun süre sıcaklık*larını korurlar. Bunlardan biri de buz*dur. Bir kalıp buzu güneşe bırakalım. Üzerine de bir termometre koyalım. Termometre sıfır dereceyi gösterecektir. Bu termometre buz eriyip de su oluncaya dek sıfır dere*cede kalacak, sıcaklığı ondan sonra yükselmeye başlayacaktır.
Isı birimi kalori’dir. Kalorinin tanımı şöyledir: 1 gram suyun sıcaklı*ğını 1 derece ısıtan ısıya, 1 kalori denir.
Bir başka ısı birimi de Thermi'dir. Thermi 1 milyon kaloriye eşittir.
Son düzenleyen: Moderatör: