Yeni başlayanlar yada başlayıpda nasıl olacağını bilmeyenler için Basic de program yazmak ve derleme yapmak (hex dosyasını elde etmek) için neler yapılması gerektiğini açıklayan sabit bir konu başlığı açayım istedim.
Pic işlemclilerle çalışmak için işlemcinin içine bir program atmanız gerekiyor. Bu atılacak program HEX uzantısına sahip olmalıdır. Hex uzantılı programların işlemcilere yazılması programlayıcı denilen devreler ve bilgisayarınızda bu programlayıcıya hükmeden bir arayüz programı ile yapılmaktadır. Bu işin nasıl yapıldığına geçmeden önce bir programın nasıl oluşturulduğu ve oluşan programdan nasıl hex dosyasının elde edildiği konusuna bir göz atmamız gerekecek.
Basic dilinde (PBP) program yazıp sonra programa bağlı hex dosyasını elde edebilmek için önce bir program yazmanız ve yazdığınız programı derlemeniz gerekiyor. Derleme yapılabilmesi için için 3 şeye ihtiyaç var. Bunlar;
1. MCS editör programı: Bu bir editör programıdır. Basic dilinde programları yazabilmenize ve onları düzeltip kayıt edebilmenize ve istediğiniz zamanda programlardan hex dosyasını elde etmenize imkan sağlar. MCS editör programı ücretsizdir. Aşağıdaki linkden yüklenebilir.
http://www.mecanique.co.uk/software/mcsinstall.exe
Bu setup programını yükledikten sonra kurulumunu yapmanız gerekiyor. Kurulm otomatikman Program Files klasörü içine yapılmaktadır. Yerini değiştirmemenizi tavsiye ederim.
2. Basic Derleyicisi; Bu derleyiciyi artık ya demo olanını yada ilaçlı bir sürümünü bulup C:\PBP şeklinde C ana klasörüne yüklemeniz gerekiyor. Bu derleyiciyi farklı bir adrese kurarasanız yol adının uzun olmamasına dikkat ediniz aksi halde derleme esnasında bir çok sorun ortaya çıkacaktır. Zaten C:\ ana klasörüne kurulma nedeni yol adının mümkün olan en kısa şekilde tutulmasını sağlamak amacını gütmektedir.
Derleyici ücretli bir programdır. Ya satın almanız yada piyasada dolaşan ilaçlı versiyonalrdan birisini bulmanız gerekiyor. Ayrıca deneme çalışmaları için kendi sitesinde Demo sürümü bulunmakta olup sınırlı sayıda satır kullanımına müsaade etmektedir.
3. Basic dilinde yazılmış bir program. >Elbette program yazabilmek için komutları ve nasıl kullanıldıklarını bilmek gerekiyor.
Bunun için hazılramış olduğum basic derlerinden yararlanabilirsiniz. Toplam 14 dersden oluşan bu seti forum'un "Pic Basic Dersleri" bölümünden yüklenebilir. Burada basic de bir program yazdığınızı varsayacağız.
Bu üç unsur tamamlandıktan sonra derleme yapabilirsiniz. Tabiiki derleme yapmadan önce MCS programında bazı düzenlemeler yapmak gerekecektir. MCS bir editör dür kendi başına derleme yapmaz yapamaz. Ya Basic derleyicisini yada MPASM yi kullanır. Dolayısıyla Basic derleyicisini kullanabilmesi için ona yerini göstermek gerekir. MCS de ana ekranda ,
View menüsünde "Compile & Program Options" şeklinde bir seçenek var. Onu seçin. Karşınıza 3 butonlu bir seçenek gelecektir. Bunlar Compiler - Assembler ve Programmer. En sondaki önemli değil. Ama ilk ikisi derleme için önemli.
Compiler seçeli gelir zaten. Altında "find manually" veya yanında "find automatically" diye iki buton var. Bence manually seçin ve açılan pencereden Basic derleyicisinin adresini gösterin. Ekranda C:\PBP şeklinde gösterilmiş adreside görmeniz gerekiyor.
64 bit makinalar Basic derleyicisini kullanamıyor. Derleyici 32 bit çalışıyor çünki. Bunun yerine MPASM kullanmak zorundalar.
Ayrıca 18F seriside MPASM kullanılarak derlenmek zorunda. Bu nedenle en iyisi ortada yer alan Assembler seçeneğinide seçip onada MPASM klasörünün yerini gösterin. Makinanızada MPLAB kurulu ise orada MPASM klasörü olması gerek. Ama makinanızda Proteus kurulu ise orada Tools menüsünde MPASM klasörü yer almaktadır. Bunlardan birisini gösterseniz yeterli.
Artık derleme yapacak hale gelmiş oluyorsunuz. Programı yazın yada yükleyin , yukardaki kutucukta uygun işlemciyi seçin ve solda yer alan derle butonuna tıklayın. Programda hata yok ise derleme sorunsuz yapılacaktır.
Şimdi de 64 bit makinalar için ve ayrıca 18F serisinin derlenmesi için gerekli açıklamaları yazalım.
Bu işlem view menüsünde MPASM kutusu seçilerek yapılacaktır. Bu şekilde derle butonuna bastığınızda makina direk derleme işlemine geçecek ve muhtemelen bir takım hatalar bulacaktır. Bunun sebebi şudur;
Derleme işleminde Basic hem işlemcinin orjinal INC uzantılı dosyasını hemde MPASM içinde yer alan P18Fxxx.INC dosyasını kullanır. Her iki dosyada da sigorta ayarları konusudna komut satırları bulunmaktadır. Bu nedenle birinden birisi kapatılması gerekir. Aksi halde aynı komut satırı iki defa işlenmiş olurki derleyici bu durumda owerwrite hatası verir. Bu hatayı önlemek için yapılması gerekenler şunlardır.
1. Her şeyden önce programınızda baş taraflarda yazdığınız sigorta ayarları formatını MPASM 'ye göre değiştirmek gerekiyor.
Format'ın nasıl olduğunu derleyici kalsöründe yar alan 16Fxxx.INC dosyasını açarak görebilirsiniz.
Örnekle açıklayalım. PBP kalsöründe yer alan 16F628A.INC dosyasını MCS içinde açıyorum. Alt kısıma doğru 1 adet config satırı görüyoruz. Bu satırda şunlar yazılı;
; __config _XT_OSC & _WDT_ON & _MCLRE_ON & _LVP_OFF & _CP_OFF
öncelikle bu satırı başına bir ";" işareti koyarak kapatıyor ve dosyayı geri kayıt ediyoruz.
Sonra kapatılan satırdaki formatı programımızda sigorta ayarları formatı olarak kullanıyoruz.
Şöyle,
@ __config _XT_OSC & _WDT_ON & _MCLRE_ON & _LVP_OFF & _CP_OFF
@ işaretinden sonra bir boşluk verilecektir bu verilmez ise derleme hatalı sonuçlanır.
Bu satıra başka sigorta ayarlarıda eklenebilir. Yapılması gereken bir & işareti ekleyip sigorta ayarını _xxxx şeklinde eklemek olacaktır.
Bu şekilde hazırlanmış program artık MPASM de derlenebilecektir. Bu sistemi hem 32 bit makinalar hemde zorunlu olarak 64 bit makinalar kullanabilirler.
18F serisinde benzer şekilde işlemciye ait xxxx.INC dosyasında config satırları kapatılacak benzer formatta kendi programınızda onları yeniden yazacaksınız. Derleme işini daha sonra yukarıda açıklandığı şekilde yapabilirsiniz.
Oluşturulacak HEX dosyası daima bas yada pbp uzantılı dosyanın olduğu klasör içinde oluşturulur.
Gelelim bu dosyanın pic içine atılmasına.
Bu iş için programlayıcı kullanılması gerektiğini söylemiştik. Programlayıcıların en iyisi işlemcileri üreten Microchip firmasının ürünü olan PicKit2 programlayıcısıdır. Orjinalini alabileceğiniz gibi piyasada bulunan klon tabir edilen kopyalarından birinide kullanabilirsiniz. Hatta kendinizde yapabilirsiniz.
Bu programlayıcı USB portundan çalışır ve kendine ait birde arayüz programı bulunur. Cihaz şayet ZIF soket dediğimiz (çoğu klon programlayıcılarda ZIF soket bulunmaktadır ) sokete sahip ise üzerine programlayacağınız işlemciyi takıp sonra cihazı USB protuna bağlayınız. Böylece cihaz üzerindeki işlemciyi tanıyacak ve ekranında size hangi işlemci ile çalıştığınız otomatik olarak gösterecektir. Sonra Dosya yükle (file) menüsünden işlemciye yazılacak hex dosyasının yeri bulunarak dosya yüklenir.
Ekranda bulunan seçeneklerden "WRITE" butonu yardımı ile yazma işlemi başlatılır.
Bir kaç saniye sonra yazma işlemi tamamlanır ve akrana başarılı olduğu yada hata varsa bir hata oluştuğu ikazlarından birisi çıkar.
Hatasız yazıldığını varsayarsak, işlemciyi zif soketten çıakrtıp kendi devresine takıp sistemi çalıştırabilirsiniz artık.
Pic işlemclilerle çalışmak için işlemcinin içine bir program atmanız gerekiyor. Bu atılacak program HEX uzantısına sahip olmalıdır. Hex uzantılı programların işlemcilere yazılması programlayıcı denilen devreler ve bilgisayarınızda bu programlayıcıya hükmeden bir arayüz programı ile yapılmaktadır. Bu işin nasıl yapıldığına geçmeden önce bir programın nasıl oluşturulduğu ve oluşan programdan nasıl hex dosyasının elde edildiği konusuna bir göz atmamız gerekecek.
Basic dilinde (PBP) program yazıp sonra programa bağlı hex dosyasını elde edebilmek için önce bir program yazmanız ve yazdığınız programı derlemeniz gerekiyor. Derleme yapılabilmesi için için 3 şeye ihtiyaç var. Bunlar;
1. MCS editör programı: Bu bir editör programıdır. Basic dilinde programları yazabilmenize ve onları düzeltip kayıt edebilmenize ve istediğiniz zamanda programlardan hex dosyasını elde etmenize imkan sağlar. MCS editör programı ücretsizdir. Aşağıdaki linkden yüklenebilir.
http://www.mecanique.co.uk/software/mcsinstall.exe
Bu setup programını yükledikten sonra kurulumunu yapmanız gerekiyor. Kurulm otomatikman Program Files klasörü içine yapılmaktadır. Yerini değiştirmemenizi tavsiye ederim.
2. Basic Derleyicisi; Bu derleyiciyi artık ya demo olanını yada ilaçlı bir sürümünü bulup C:\PBP şeklinde C ana klasörüne yüklemeniz gerekiyor. Bu derleyiciyi farklı bir adrese kurarasanız yol adının uzun olmamasına dikkat ediniz aksi halde derleme esnasında bir çok sorun ortaya çıkacaktır. Zaten C:\ ana klasörüne kurulma nedeni yol adının mümkün olan en kısa şekilde tutulmasını sağlamak amacını gütmektedir.
Derleyici ücretli bir programdır. Ya satın almanız yada piyasada dolaşan ilaçlı versiyonalrdan birisini bulmanız gerekiyor. Ayrıca deneme çalışmaları için kendi sitesinde Demo sürümü bulunmakta olup sınırlı sayıda satır kullanımına müsaade etmektedir.
3. Basic dilinde yazılmış bir program. >Elbette program yazabilmek için komutları ve nasıl kullanıldıklarını bilmek gerekiyor.
Bunun için hazılramış olduğum basic derlerinden yararlanabilirsiniz. Toplam 14 dersden oluşan bu seti forum'un "Pic Basic Dersleri" bölümünden yüklenebilir. Burada basic de bir program yazdığınızı varsayacağız.
Bu üç unsur tamamlandıktan sonra derleme yapabilirsiniz. Tabiiki derleme yapmadan önce MCS programında bazı düzenlemeler yapmak gerekecektir. MCS bir editör dür kendi başına derleme yapmaz yapamaz. Ya Basic derleyicisini yada MPASM yi kullanır. Dolayısıyla Basic derleyicisini kullanabilmesi için ona yerini göstermek gerekir. MCS de ana ekranda ,
View menüsünde "Compile & Program Options" şeklinde bir seçenek var. Onu seçin. Karşınıza 3 butonlu bir seçenek gelecektir. Bunlar Compiler - Assembler ve Programmer. En sondaki önemli değil. Ama ilk ikisi derleme için önemli.
Compiler seçeli gelir zaten. Altında "find manually" veya yanında "find automatically" diye iki buton var. Bence manually seçin ve açılan pencereden Basic derleyicisinin adresini gösterin. Ekranda C:\PBP şeklinde gösterilmiş adreside görmeniz gerekiyor.
64 bit makinalar Basic derleyicisini kullanamıyor. Derleyici 32 bit çalışıyor çünki. Bunun yerine MPASM kullanmak zorundalar.
Ayrıca 18F seriside MPASM kullanılarak derlenmek zorunda. Bu nedenle en iyisi ortada yer alan Assembler seçeneğinide seçip onada MPASM klasörünün yerini gösterin. Makinanızada MPLAB kurulu ise orada MPASM klasörü olması gerek. Ama makinanızda Proteus kurulu ise orada Tools menüsünde MPASM klasörü yer almaktadır. Bunlardan birisini gösterseniz yeterli.
Artık derleme yapacak hale gelmiş oluyorsunuz. Programı yazın yada yükleyin , yukardaki kutucukta uygun işlemciyi seçin ve solda yer alan derle butonuna tıklayın. Programda hata yok ise derleme sorunsuz yapılacaktır.
Şimdi de 64 bit makinalar için ve ayrıca 18F serisinin derlenmesi için gerekli açıklamaları yazalım.
Bu işlem view menüsünde MPASM kutusu seçilerek yapılacaktır. Bu şekilde derle butonuna bastığınızda makina direk derleme işlemine geçecek ve muhtemelen bir takım hatalar bulacaktır. Bunun sebebi şudur;
Derleme işleminde Basic hem işlemcinin orjinal INC uzantılı dosyasını hemde MPASM içinde yer alan P18Fxxx.INC dosyasını kullanır. Her iki dosyada da sigorta ayarları konusudna komut satırları bulunmaktadır. Bu nedenle birinden birisi kapatılması gerekir. Aksi halde aynı komut satırı iki defa işlenmiş olurki derleyici bu durumda owerwrite hatası verir. Bu hatayı önlemek için yapılması gerekenler şunlardır.
1. Her şeyden önce programınızda baş taraflarda yazdığınız sigorta ayarları formatını MPASM 'ye göre değiştirmek gerekiyor.
Format'ın nasıl olduğunu derleyici kalsöründe yar alan 16Fxxx.INC dosyasını açarak görebilirsiniz.
Örnekle açıklayalım. PBP kalsöründe yer alan 16F628A.INC dosyasını MCS içinde açıyorum. Alt kısıma doğru 1 adet config satırı görüyoruz. Bu satırda şunlar yazılı;
; __config _XT_OSC & _WDT_ON & _MCLRE_ON & _LVP_OFF & _CP_OFF
öncelikle bu satırı başına bir ";" işareti koyarak kapatıyor ve dosyayı geri kayıt ediyoruz.
Sonra kapatılan satırdaki formatı programımızda sigorta ayarları formatı olarak kullanıyoruz.
Şöyle,
@ __config _XT_OSC & _WDT_ON & _MCLRE_ON & _LVP_OFF & _CP_OFF
@ işaretinden sonra bir boşluk verilecektir bu verilmez ise derleme hatalı sonuçlanır.
Bu satıra başka sigorta ayarlarıda eklenebilir. Yapılması gereken bir & işareti ekleyip sigorta ayarını _xxxx şeklinde eklemek olacaktır.
Bu şekilde hazırlanmış program artık MPASM de derlenebilecektir. Bu sistemi hem 32 bit makinalar hemde zorunlu olarak 64 bit makinalar kullanabilirler.
18F serisinde benzer şekilde işlemciye ait xxxx.INC dosyasında config satırları kapatılacak benzer formatta kendi programınızda onları yeniden yazacaksınız. Derleme işini daha sonra yukarıda açıklandığı şekilde yapabilirsiniz.
Oluşturulacak HEX dosyası daima bas yada pbp uzantılı dosyanın olduğu klasör içinde oluşturulur.
Gelelim bu dosyanın pic içine atılmasına.
Bu iş için programlayıcı kullanılması gerektiğini söylemiştik. Programlayıcıların en iyisi işlemcileri üreten Microchip firmasının ürünü olan PicKit2 programlayıcısıdır. Orjinalini alabileceğiniz gibi piyasada bulunan klon tabir edilen kopyalarından birinide kullanabilirsiniz. Hatta kendinizde yapabilirsiniz.
Bu programlayıcı USB portundan çalışır ve kendine ait birde arayüz programı bulunur. Cihaz şayet ZIF soket dediğimiz (çoğu klon programlayıcılarda ZIF soket bulunmaktadır ) sokete sahip ise üzerine programlayacağınız işlemciyi takıp sonra cihazı USB protuna bağlayınız. Böylece cihaz üzerindeki işlemciyi tanıyacak ve ekranında size hangi işlemci ile çalıştığınız otomatik olarak gösterecektir. Sonra Dosya yükle (file) menüsünden işlemciye yazılacak hex dosyasının yeri bulunarak dosya yüklenir.
Ekranda bulunan seçeneklerden "WRITE" butonu yardımı ile yazma işlemi başlatılır.
Bir kaç saniye sonra yazma işlemi tamamlanır ve akrana başarılı olduğu yada hata varsa bir hata oluştuğu ikazlarından birisi çıkar.
Hatasız yazıldığını varsayarsak, işlemciyi zif soketten çıakrtıp kendi devresine takıp sistemi çalıştırabilirsiniz artık.