Antenler , Radyo frekans sinyallerini , havaya yaymak ,karşı alıcıya iletmek amacıyla kullanılan pasif devre elemanlarından biridir
Aslında bitecek gibi değil, antenler ve propagasyon çok ama çok engin ve başlı başına bir anabilim dalıdır.
Burada sadece pratik olarak başlangıç seviyesinden herkesin anlayacağı bir dille çubuk antenlerden başlamak istiyorum.
Çubuk (Vertikal) antenler , adındanda anlaşılacağı gibi , çubuk şeklinde olduklarından halk arasında bu adı almışlardır.
Yönsüz antenler grubundandır yani her yönden yayın alır ve ve her yöne yayın verir.
Alıcı devrelerinde , uzunluğu pek önemli görünmesede aslında uzak (DX) istasyonları dinlerken boyu iyi ayarlanmış bir antenle en iyi alışın elde edildiği gözle görülür bir gerçektir.
Bir zamanlar çatılarda görürdük;Televizyon antenlerine tencere kapağı vidalamışlar,çanak çömlek asmışlar,sorardık "iyi çeksin diye koyduk " derlerdi....
Özellikle verici katlarında anten uzunluğu, dahada bir önem kazanır.
Her frekansın dalga boyları farklıdır. Dolayısıyla farklı frekanslarda yayın yapan vericilerinde değişik uzunluk ve tiplerde antenleri vardır. Bu antenleri, yönlü ve yönsüz antenler diye kısaca ikiye ayırabiliriz.
Hepimizin bildiği şu radyolarımızdaki meşhur çubuk antenler, neden kısa değil yada uzun değil hiç düşündünüzmü ?..
Tabiiki bir hesabı kitabı var elbette.
Bizler,bu çubuk antenlere "Vertikal Yönsüz Antenler" diyoruz.
Peki bu antenlerin boyu neye göre hesaplanıyor ve niçin ?
Verici antenleri :
1-Üretilen frekansın dalga boyu ile uyumlu bir anten, üzerine gelen RF sinyalini en iyi bir verimle,geri yansıtmadan havaya yayar.Boyu uyumsuz olan verici antenleri, üzerlerine gelen gücün (Teorik) tamamını havaya yayamaz,bir kısmını verici katına geri yollar, ki bu olay,yüksek güçlü verici katları için ölümcül sonuçlar doğurur,verici çıkış katı hasar görebilir yada istenen gücü havaya yayamayız.
Bu geri yansıma olayına biz SWR (Standing Wave Ratio) diyoruz. Antenlerde ,SWR ne kadar düşük olursa (Max teorik 1,5) yayın alışı yada verişi o kadar iyidir.
Aşağıda verilen basit anten hesabı vertikal antenler , alıcı yada vericiler için aynıdır.
Şimdi gelelim Çeyrek dalga çubuk antenin hesaplanmasına: (Yönsüz Vertikal anten için)
Çeyrek Dalga Fiziki Anten boyu(Mt) = ((300 / f (MHz))*0,95)/4
Formülde ,
300 değeri : ışığın yayılma sabitesi olup sabit bir değerdir.
f : MHz cinsinden yayın frekansı. ( Yayın frekansı KHz ise,MHz'e çevirin ).
Anten boyu : Anten Konnektörünün canlı ucunun antene bağlantı ucundan,antenin üst uç noktası arasındaki mesafe.
Bu hesapta,verilen frekansa uygun anten boyunun teorik uzunluğunu bulur,
Çıkan sonucu 0,95 ile çarparsak , antenin FİZİKİ Boyunu buluruz ki , bu uzunluk , tam dalga boyu uzunluktur.
Çıkan sonucu 4'e bölersek, çeyrek dalga antenimizin olması gereken uzunluğunu bulmuş oluruz.
Örnek : 145 MHz'de yayın yapan bir verici için Vertikal anten boyunu hesaplayalım :
Anten boyu = 300 / 145 =2.0689mt.
2.0689*0,95= 1,965Mt. (Fiziki tam dalga boyu).
1,965/4 = 0,491Mt yani 49,1 cm çeyrek dalga antenimizin boyu olarak çıkar.
Aslında bitecek gibi değil, antenler ve propagasyon çok ama çok engin ve başlı başına bir anabilim dalıdır.
Burada sadece pratik olarak başlangıç seviyesinden herkesin anlayacağı bir dille çubuk antenlerden başlamak istiyorum.
Çubuk (Vertikal) antenler , adındanda anlaşılacağı gibi , çubuk şeklinde olduklarından halk arasında bu adı almışlardır.
Yönsüz antenler grubundandır yani her yönden yayın alır ve ve her yöne yayın verir.
Alıcı devrelerinde , uzunluğu pek önemli görünmesede aslında uzak (DX) istasyonları dinlerken boyu iyi ayarlanmış bir antenle en iyi alışın elde edildiği gözle görülür bir gerçektir.
Bir zamanlar çatılarda görürdük;Televizyon antenlerine tencere kapağı vidalamışlar,çanak çömlek asmışlar,sorardık "iyi çeksin diye koyduk " derlerdi....
Özellikle verici katlarında anten uzunluğu, dahada bir önem kazanır.
Her frekansın dalga boyları farklıdır. Dolayısıyla farklı frekanslarda yayın yapan vericilerinde değişik uzunluk ve tiplerde antenleri vardır. Bu antenleri, yönlü ve yönsüz antenler diye kısaca ikiye ayırabiliriz.
Hepimizin bildiği şu radyolarımızdaki meşhur çubuk antenler, neden kısa değil yada uzun değil hiç düşündünüzmü ?..
Tabiiki bir hesabı kitabı var elbette.
Bizler,bu çubuk antenlere "Vertikal Yönsüz Antenler" diyoruz.
Peki bu antenlerin boyu neye göre hesaplanıyor ve niçin ?
Verici antenleri :
1-Üretilen frekansın dalga boyu ile uyumlu bir anten, üzerine gelen RF sinyalini en iyi bir verimle,geri yansıtmadan havaya yayar.Boyu uyumsuz olan verici antenleri, üzerlerine gelen gücün (Teorik) tamamını havaya yayamaz,bir kısmını verici katına geri yollar, ki bu olay,yüksek güçlü verici katları için ölümcül sonuçlar doğurur,verici çıkış katı hasar görebilir yada istenen gücü havaya yayamayız.
Bu geri yansıma olayına biz SWR (Standing Wave Ratio) diyoruz. Antenlerde ,SWR ne kadar düşük olursa (Max teorik 1,5) yayın alışı yada verişi o kadar iyidir.
Aşağıda verilen basit anten hesabı vertikal antenler , alıcı yada vericiler için aynıdır.
Şimdi gelelim Çeyrek dalga çubuk antenin hesaplanmasına: (Yönsüz Vertikal anten için)
Çeyrek Dalga Fiziki Anten boyu(Mt) = ((300 / f (MHz))*0,95)/4
Formülde ,
300 değeri : ışığın yayılma sabitesi olup sabit bir değerdir.
f : MHz cinsinden yayın frekansı. ( Yayın frekansı KHz ise,MHz'e çevirin ).
Anten boyu : Anten Konnektörünün canlı ucunun antene bağlantı ucundan,antenin üst uç noktası arasındaki mesafe.
Bu hesapta,verilen frekansa uygun anten boyunun teorik uzunluğunu bulur,
Çıkan sonucu 0,95 ile çarparsak , antenin FİZİKİ Boyunu buluruz ki , bu uzunluk , tam dalga boyu uzunluktur.
Çıkan sonucu 4'e bölersek, çeyrek dalga antenimizin olması gereken uzunluğunu bulmuş oluruz.
Örnek : 145 MHz'de yayın yapan bir verici için Vertikal anten boyunu hesaplayalım :
Anten boyu = 300 / 145 =2.0689mt.
2.0689*0,95= 1,965Mt. (Fiziki tam dalga boyu).
1,965/4 = 0,491Mt yani 49,1 cm çeyrek dalga antenimizin boyu olarak çıkar.
