Bu belge Linux yazılımını popüler Slackware dağıtımı ile (sürüm 2.0.x) nasıl elde edip kurabileceğinizi anlatır.
1. Giriş
Linux, UNIX'in 80x86 makineleri için tamamen ücretsiz olarak dağıtımı yapılan bir türevidir. Şu an için çok geniş bir program yelpazesine, ki bunlara X Window, Emacs, TCP/IP baglantıları da dahil, sahiptir. Bu belge sizin daha önceden Linux hakkında bilgi sahibi olduğunuz düşünülerek hazırlanmıştır.
1.1 Ek bilgi kaynakları
Linux hakkındaki temel bilgi kaynaklarından birisi Linux CSS belgesidir. Bu belge
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/FAQ
adresinde tutulmaktadır. Bu belgede yeni kullanıcılar için mutlaka bilinmesi gereken, soru-cevap şeklinde bilgiler vardır. Ayrıca
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs
adresinde diğer birçok belge, ki bunlara INFO-SHEET ve META-FAQ da dahil
bulabilirsiniz. Haber gruplarından
comp.os.linux.help
comp.os.linux.announce
bakmanız yararlı olabilir.Linux NASIL arşiv belgelerini
ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL
adresinde bulabilirsiniz. Linux Doküman Projesi dağıtımı tamamen ücretsiz belgelerden oluşmaktadır.
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/LDP adresinde bunların ingilizce güncel sürümlerini bulabilirsiniz.
Ayrıca bu belgeler hakkındaki diğer düşünce ve yorumlarınızı tr-ldp@metu.edu.tr listesine yazabilirsiniz. Listeye üye olabilmek için mesaj kısmında ,
subscribe tr-ldp isim soyisim yazılı bir e-postayı listserv@metu.edu.tr adresine göndermeniz yeterlidir.
2. Donanım Gereksinimleri
Bu konuda geniş bilgiyi yukarıda verilen adreslerden alabileceğiniz Linux
Donanım-NASIL belgesinde bulabilirsiniz. Donanım ihtiyacı kısaca söyle
özetlenebilir: Bir 386SX den Pentium'a kadar herhangi 80x86 uyumlu ISA,
EISA veya VESA yerel veri yolunun kullanan bir makine (şimdilik) işinizi
yapar. Şu an için IBM PS/2 bilgisayarlarda kullanılan Microchannel (MCA)
mimarisi desteklenmiyor. Birçok PCI veri yolu desteklenmektedir (daha
fazla bilgi için Linux PCI NASIL belgesine bakınız). Matematik işlemcisine
ihtiyaç duyulmamakla beraber sisteminizde matematik işlemci olması
işlerinizi (örneğin X-term) hızlandıracaktır.
REB (Rasgele Erişimli Bellek,RAM) konusunda ise şunlar söylenebilir:En az
4MB'a ihtiyacınız olacaktır. Teknik açıdan Linux 2MB bellek ile de çalışabilir ancak çoğu program (kurulum aşamasında dahi) 4MB isteyecektir. Tabii ne kadar çok belleğiniz olursa o kadar da rahat işleyeceğinizi de unutmayın. Özellikle de X-Window kullanmayı düşünüyorsanız sisteminizde en az 8, ideal (şimdilik) olarak da 12MB bellek bulunması iyi olacaktır.
Birçok Linux uygulamasını çalıştırabilmek için AT-standart denetleyicisi ile bir sabit diske ihtiyacınız olacaktır. Şu anda tüm MFM, RLL ve IDE sürücu ve denetleyicileri desteklenmektedir. Ayrıca birçok SCSI sürücü ve bağdaştırıcı (adapter) da desteklenmektedir. Bu konuda daha fazla bilgiyi Linux SCSI-NASIL belgesinde bulabilirsiniz.
Disket sürücu olarak 5.25" kullanabilirsiniz ama bugün çoğu programların
kurulum ve işleme aşamasında 3.5" disket sürücüsü gerekmektedir. 5.25"
disket sürücüler sadece Linux'un kurulumu ve de bakımı için yeterli olabilir.
Ayrıca sabit diskinizde bol miktarda boş alan da gereklidir. Bu rakam kullanmayı düşündüğünüz programlara değişiklik gösterir. Birçok programlar kurulum aşamasında 40 ile 80MB arası bir sabit disk boşluğu gerektirir. Bu alan program, takas dosyası, kullanıcılar için gerekli boşluğu ve diğer gerekli dosyalari içermektedir.
Linux'u 10MB bir disk boşluğu ile çalıştırabilirsiniz ama 100MB'lık bir disk boşluğu Linux'u hakkını vererek kullanmanız için yeterlidir. İleride bu konuya tekrar değinilecektir.
Linux diğer işletim sistemleri ile de çalişacaktır; hatta Linux'ten DOS dosyalarına erişip bazı programlarını çalıştırabilirsiniz. Kısaca diskinizi bölümlerseniz Linux diğer işletim sistemleri ile bağımsız bir şekilde çalışabilir. Linux,Windows 3.1 gibi başka bir işletim sistemine ihtiyaç duymaksızın çalışabilir. Bu konulara daha sonra detaylı olarak değinilecektir.
Monitör için de Hercules, CGA, EGA, VGA, veya SVGA ekran kartlarından
birini kullanabilirsiniz. Başka bir deyişle DOS altında işleyen bir ekran kartı Linux altında da mutlaka işler. Ancak X-Window çalıştırmayı düşünüyorsanız bazı kısıtlamalarla karşılaşacaksınız. Bu konu Linux XFree86-NASIL belgesinde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.
Başka bir deyişler Linux'un minumum kurulum gereksinimleri herhangi bir
MS-DOS veya MS-Windows sisteminden fazla olmayacaktır (özellikle de
Windows-95'ten). 386 veya 486,4MB'lık bir sistem ile Linux'unuzu rahatça
çalıştırabilirsiniz. Bugüne kadar edinilen deneyimlere göre Linux 386/16
MHz hızda bile rahatça çalıştırılabilmektedir. Tabii X-Window veya yoğun
işlem gerektiren işlerinizde bu rakamlar yetersiz kalacaktır.
Yine de ne kadar güçlü bir sisteminiz olursa o kadar rahat çalışabilirsiniz.
3. Linux'un temini
Bu bölümde Linux'un hangi kaynaklardan elde edilebileceği üzerinde durulacaktır.
3.1. Linux dağıtımı hakkında
Linux'u kurmadan önce erişilebilenler arasında hangi sürümü kullanacağınıza karar vermeniz gerekecektir. Linux tek bir kurum tarafında geliştirilmediği için birçok farklı sürümü bulunmaktadır. Bunların herbirinin kendine has özellikleri için ayrı belgeleri bulunmaktadır.
Linux'un farklı sürümleri çeşitli FTP servislerinde bulunmakla beraber posta aracılığı ile de disket, kaset ve CD-ROM halinde elde edilebilir. Linux Dağıtım-NASIL belgesinde Linux sisteminin hangi FTP adreslerinden, ve posta ile nasıl elde edilebileceği hakkında gerekli bilgiler bulunmaktadır.
Bu NASIL belgesinde bahsedilen Linux sürümü Patrick J. Volkerding
(volkerdi@mhd1.moorhead.msus.edu) tarafından düzenlenmiştir. Bu sürüm
(tabii bu NASIL belgesi hazırlanırken) en güncel olanlardan birisidir. Bu
sürüm X-Window, TeX ve diğer uygulama programlarını içermektedir.
Slackware dağıtımı disk setlerinden oluşmaktadır. Bu takımlardan herbiri
farklı bir program grubu içermektedir. Örneğin 'd' seti derleyici ve diğer
uygulama geliştirme araçlarını içermektedir. Bu ayrım ile ilgilendiğiniz
alandaki programları sisteminize (sonra da) kurabilirsiniz.
Diğer Linux sürümleri hakkında daha detaylı bilgi LDP (Linux Belgeleme
Projesi), Linux Installation and Getting Started dokümanlarında bulunabilir. Ayrıca Dünya üstündeki çeşitli ülkelerde bu konu ile ilgili FTP sitelerinde bulunabilir. Türkiye'de bu esas olarak ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL adresinde Dağıtım-NASIL dosyasından alınabilir.
3.2. Slackware Disk Alani Gereksinimleri
Ne yazık ki, Slackware hangi setinin tam olarak ne kadar disk gereksinimi
olduğunu içermiyor ancak kısaca şu örnek verilebilir: A disket setini tamamen kurmak için en az 7MB disk boşluğuna ihtiyacınız olacaktır. Ayrıca (tahmini) herbir disket setinin 2-2.5MB disk boşluğuna ihtiyacı olacağını söyleyebiliriz.
Disket serilerini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
A Temel Sistem: Bu set 1.0.9 Linux çekirdeği (Kernel) üzerinde
yapılandırılmış olan bazı temel programları çalıştırmamızı sağlar.
Bu çekirdek yeni bir dosyalama sistemi kullanmaktadır (FSSTND).
Slackware'ın sadece bu bölümü 1.2MB'lık disketlere
sığabilecek şekilde hazırlanmıştır. Ancak Slackware'ın diğer bölümleri
böyle değildir. Yine de Linux'unuzu kurup çalıştırabilirsiniz.
AP Term, joe, jove, ghostscript, sc, bc, ispell ve yardım dosyalarını
içeren uygulama ve metin dosyası.
D Program geliştirme. GCC/G++/Objective C 2.5.8, make(GNU ve BSD),
byacc, GNU bison, flex, 4.5.26 C kütüphaneleri, gdb, sürüm 1.0.9'ın
çekirdek kaynak kodu, SVGAlib, ncurses, clisp, f2c, p2c, m4, perl ve
diğer birçok programı içermektedir.
E GNU Emacs 19.25
F Çokca Sorulan Sorular-FAQ ve diğer yardımcı belgeler.
I GNU yazılımı için yardım dosyaları. Emacs ve info ile okunabilecek
biçimde hazırlanan ve birçok program hakkında bilgi içeren dosyalar.
N Ağ Yönetimi. TCP/IP protokolleri (iletişim kuralları) ,UUCP, mailx,
dip, deliver, elm, pine, smail, cnews, nn, tin, trn ve diğer
haberleşme araçları içeren set.
OOP Nesneye Yönelik Programlama. GNU Smalltalk 1.1.1, Smalltalk'ın X
arabirimi (STIX)
Q Alpha çekirdek kaynak kodu (sürüm 1.1.18)
TCL Tcl, Tk, TclX, blt, itcl.
X Sürüm 2.1.1'in libXpm, fvwm1.20 ve xclock eklenmiş XFree86 taban
sistemi.
Y Çeşitli oyunlar. BSD oyun koleksiyonu ve metin tabanlı terminaller
için Tetris
Bu disk setlerinden sadece 'a' Linux için zorunludur. Fakat en azından a,
ap ve d setlerini yüklemeniz önerilir. X-Window çalıştırmayı düşünüyorsanız 'x' disketini de kurmalısınız.
3.3 Slackware'ın Posta ile Temini
Slackware'ı Internet yanında posta yolu ile de elde etmek mümkündür. Bu bölüm Internet üzerinden Slackware'ın elde edilişini anlatmaktadır.
Posta ile temin için gerekli adresler ftp://ftp.metu.edu.tr FTP sitesinde /pub/linux/sunsite/docs/HOWTO dizininde bulunabilir.
3.4 Slackware'ın Internet Üzerinden Temini
Slackware'ın Linux sürümü Dünya üstünde birçok FTP sitesinde tutulmaktadır. Linux META-ÇSS listesi Linux'un FTP sitelerinin adreslerini vermektedir. Türkiye'de ODTÜ FTP sitesinde bu dosyalar tutulmaktadır.
Türkiye FTP yansısı:
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...ions/slackware
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/tsx/packages/slackware
Ayrıca ABD'deki yansıları :
ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/distributions/slackware
ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/slackware
ftp://ftp.cdrom.com/pub/linux/slackware
Burda verilen ftp.cdrom.com adresi Slackware'ın resmi yansısıdır. Yine de
ODTÜ yansısı sürekli olarak güncellenmektedir (birkaç günlük aralıklarla).
Internet üzerindeki trafiği azaltılması, maliyet ve zaman kaybı gibi konulardan dolayı Türkiye'deki yansıları kullanmanız önerilir.
3.4.1 Dosyalari indirme
Dosyaları aşağıda listenen ftp servislerinden indirmelisiniz. Dosyaları çekerken ikili modda almayı unutmayın.
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...kware/slakware
* Çeşitli BENIOKU dosyalarını ve SLACKWARE.SSS (Sıkça Sorulan
Sorular) gibi dosyalari herşeyden önce bir kez okuyunuz. Biliyorsanız bile degişiklikleri oğrenmeniz gerekebilir. Bir şeyler yapmaya uğraşıp yapamayıp yine dokumanı okumak zorunda kalabilirsiniz.
* Bootdisk: Bir açılış disketi dosyasına ihtiyacınız olacak. Bunu bir
diskete yazdırarak açılış disketini (bootdisk) oluşturacaksınız. Eğer 1.44 megabayt'lık (3.5'luk) disket sürücünüz varsa bootdsks.144 dizini altındaki dosyalardan kullanmanız gerecektir. Eğer 1.2 magabayt'lık sürücünüz varsa (5.25'lik) bootdsks.12 dizini altındakilerden seçmeniz gerekecektir. Hangi açılış disketini kullanacağınızı README (varsa BENIOKU) dosyasının klavuzluğunda seçmeniz gerekecektir.
Aşağıdakilerden dosyalardan birine ihtiyacınız olacak.(Bu dizinlerde bulunan READ.ME dosyasında, bootdisk imajlarının en güncel hallerinin listesi vardır.)
bare.gz Bu açılış dosyasında sadece IDE disk sürücüleri vardır. (SCSI , CD-ROM ve network desteği bunda yoktur.) Bunu sadece IDE diskiniz varsa ve CD ya da ağ üzerinden kurmayacaksanız kullanın.
xt.gz Bu açılış disketinde sadece IDE ve XT sabit disk sürücüleri vardır.
cd.gz IDE diskler ve SCSI olmayan CD'ler içindir. Bununla SCSI olmayan CD üzerinden kurmak için kullanın.
cdscsi.gz IDE diskler, SCSI sabit diskler ve SCSI olmayan CD sürücülerini içerir.
scsi.gz IDE diskler, SCSI sabit disk ve SCSI CD sürücülerini içerir.
net.gzIDE sabit disk ve TCP/IP network desteği vardır. Bunu sadece yükleme işini network üzerinden NFS ile yapacaksanız kullanın.
scsinet.gz IDE ve SCSI sabit diskler, SCSI CD-ROM'lar ve ağ desteği içerir. Bunu bare.gz yada diğerleri size göre değilse ilk olarak denemelisiniz.
Makinanızın yapısına göre üsteki bootdisk imajlarından sadece birine ihtayacınız olacak.
Makinazın üzerindeki donanıma göre bazı çakışmalar mümkün olduğundan en
başta donanım çakışmalarını bulup düzenlemek yerine sadece önemli sürücülerin olduğu bare.gz yada scsi.gz dosyalarını, eğer başka sürücülere
mutlaka ihtiyacınız yoksa kullanmanızı tavsiye ederim.
* Rootdisk : Buda yine yükleme sırasında gerek olacak bir disket. Tıpkı
bootdisketinde olduğu gibi 1.44 MB lik yada 1.2 MB'lik sürücü tipine göre
rootdsks.144 ve rootdsks.12 dizinleri (directory'leri ) altında bulacaksınız.
Aşağıdaki root disk görüntülerinden sadece birine ihtiyacınız olacak.
color144.gz : Renkli menülü bir kurulum diskidir. Pek çok kullanıcı bunu kullanır.
umsds144.gz : Bununla diskinizi yeniden ayırmaya gerek duymadan zaten bulunmakta olan MS-DOS dosya sisteminin üzerinde olan bir dizinin üzerine UMSDOS dosya sistemini kurmanızı saglayacaktır. Bunun ne olduğu yada nasıl yapılacağı bu bölümde anlatılmayacak ama daha sonra değinilecek.
tty144.gz : 1.44 disket sürücüsü olan bilgisayarlar için bir yükleme disketidir. Tavsiye edilen color144.gz'i kullanmanızdır ama sorunla karşılaştığınız takdirde bunu kullanabilirsiniz.
umsds12.gz : Adından tahmin edilebildiği gibi 1.2'lik disket sürücüler için UMSDOS dosya sistemini içeren kurulum disketidir.
tty12.gz : Yine adından anlaşıldığı 1.2 sürücüler için terminal görünüşlü kurum disketidir. tty144.gz için önerilenler 1.2 için de geçerlidir.
RAWRITE.EXE : Bu DOS programı bir dosyanın içerisindeki doğrudan diskete yazar. Bunu yine bootdisk ve rootdisk görüntülerini diskete kaydetmekte kullanacaksınız. Bu programın da install dizini altında yada util dizini altında olması muhtemeldir.
rawrite.exe : Bu programı DOS üzerinden bootdisk ve rootdisk oluşturmak için kullanmanız gerekecektir. Eğer yakınınızda disket sürücüsü olan bir linux varsa dd komutunu kullanarak görüntü dosyalarını diskete kaydedebilirsiniz. Nasıl yapılacağını dokümanlara (man) bakarak ya da bilen birine sorarak
öğrenebilirisiniz.
slakware/a1, slakware/a2, slakware/a3 ve slakware/a4 dizinleri altındaki
dosyalar Slackware dağıtımında``a'' setinin dosyalarıdır ve kurulum için
gereklidir. Daha sonra bunları yükleme için disketlere kopyalayacaksınız.
(yada sabit diskinizden de kurabilirsiniz) Unutmamanız gereken bir şey var
ki o da ; dosyaları ait oldukları dizinlerde tutmalısınız.
Bu dosyaları ftp ile çekerken eksik almamaya dikkat edin. ``mget *.*''
şeklinde almak yerine ``mget * '' almak gerekir.
3.4.2 Kurulum Metodu
Slackware dağıtımı size çok çeşitli yükleme alternatifi sunar. En popüler
yükeleme sistemi sabit disk üzerinden yüklemedir. Yine popüler olan diğer
bir yükleme şekli ise disketlerle yüklemedir.
Ayrıca Slackware'i; TCP/IP networku altında NFS ile bindirerek (mount) de
yapabilirsiniz. Bunun nasıl yapılabileceği bu dokümanının kapsamı dışında
tutulmaktadır. Bu nedenle bir başka ``NASIL''dokümanında kapsamlı anlatılmaktadır.
Şimdi ilk olarak nasıl boot ve root disketlerinin hazırlanacağı anlatılacak. Ardında sabit diskten yada disketten yükleme için neleri hazır etmeniz gerekeceğini anlatacağız.
3.4.2.1 Boot ve Root Disketlerini Hazırlama
Ne tür yükleme yaparaksanız yapın (Disketlerden, sabit diskten, NFS üzerinden) ilk olarak indirdiğiniz rootdisk ve bootdisk görüntülerinden rootdisk ve bootdisk oluşturmanız gerekecek. Bunun için RAWRITE.exe dosyasını kullanacaksınız.
RAWRITE.EXE ile görüntü programlarını diskete yazmak için formatlı 2 diskete ihtiyacınız olacak. Disketler üzerinde hatalı sektörlerin olmaması için yeni disketler kullanmanız iyi olur. Her şey hazır olunca;
C:>RAWRITE
komutunu verin. Size yazılacak dosyayı ve nereye yazılacagını soracaktır.
Burada yazılacak dosyanın ismini (örnek olarak BARE.GZ) ve sürücünüzün
ismini (örneğin A
gireceksiniz. Bundan sonra seçtiğiniz dosya blok blok
diskete yazılacak. Bu işlemi bootdisk'i oluşturduktan sonra rootdisk (örnek color.gz) için de tekrarlıyacaksınız. Bir de unutmanız gereken bir konu var - rawrite işleminden sonra bu iki disket DOS tarafından okunamayacaktır. DOS'ta böyle bir hatayla karşılaşırsaız şaşırıp panik yapmayın.
3.4.2.2 Harddiskten Yükeleme İçin Yapılması Gerekenler
Eğer sabit üzerinden kurulumu düşünüyorsanız (ki diskete göre çok daha
hızlı ve güvenilir olacaktır) diskinizde bir MS-DOS bölümü olmalıdır. (Yani makinanızda MSDOS işletim sistemi olmalı)
Not: Eğer slackware'i MSDOS bölümünden yüklemeyi düşünüyorsanız,
disk bölümünüzün DoubleSpace, Stacker yada bunlara benzer bir disk
sıkıştırma programı ile sıkıştırılmış olmaması gereklidir. Şu an için Linux sıkıştırılmış MS-DOS bölümlerini okuyamıyor.
Dosyaları sabit diske kopyalamak için bir dizin yaratın.
C:>MKDIR SLACKWAR
Bu dizin altında A1, A2 gibi kuracağınız setler için altdizinler açmanız gerekiyor. Bu altdizinlerin altına o dizinde bulunması gereken dosyaları kopyalamalı, ya da ftp ile indirmelisiniz.
Şimdi dosyaları yükleme için hazırsınız. ``Dosyaları Yükleme'' bölümüne atlayabilirsiniz.
3.4.2.3 Disketlerden Yükleme
Eğer Slackware'i sabit disk yerine disketlerden yüklemek istiyorsanız indirdiğiniz her Slackware disketi için bir boş, formatlı, high-density diskete ihityacınız olacak.
A seti (A1 den A4) hem 3.5'luk hem de 5.25'lik disketelere konabilmesine rağmen diğer setleri 3.5'luk disketler üzerinde olmak zorundadır. Eğer sadece 5.25 disket sürücünüz varsa ya birinden 3.5'luk sürücü ödünç alın ya da bir önceki bölümde anlatılan sabit diskten yüklemeyi uygulayın.
Diskeleri oluşturmak için yapmanız gereken sadece Slackware dizininden
disketlere kopyalama yapmak. Bunu dos'taki copy komutu ile
C:>COPY A1* A:
şeklinde yapabilirsiniz. Bu komutla A1 altında bulunan tüm dosyaları diskete kopyalamış oldunuz. Bu işlemi yüklenmesi gereken ya da yüklenmesini istediğiniz tüm setler için tekrarlamanız gerekecek.
Bu dosyalar üzerinde değişiklik ya da herhangi bir işlem yapmanız gerekmiyor. Sadece yapmanız gereken onları DOS disketlerine kopyalamanız. Slackware kurulumu sırasında bunlar sizin kullanacağınız şekle otamatik olarak getirilecektir.
4. Yazılımı Kurmak
Bu bölümde sisteminizi Slackware kurmak için nasıl hazırlayacağınız ve nasıl kurulum yapacağınızı anlatacağız.
4.1. Yeniden Bölmeleme (Repartitioning)
Birçok sistemde, sabit sürücü MS-DOS, OS/2, vb. için önceden bölümlere
adanmıştır. Bu bölümleri Linux'a yer açmak için yeniden boyutlandırmalısınız.
NOT: Eğer umsdos rootdisklerinden birisini kullanıyorsanız, Slackware'i
MS-DOS bölümünüzde bir dizine kurabilirsiz. (Bu MS-DOS bölümünden kurulum
yapmaktan farklıdır.) Bu durumda, MS-DOS bölümünde bir dizinin Linux
dosyasistemi gibi davranmasını sağlayan "UMSDOS dosyasistemi"'ni kullanırsınız. Böylece, sürücünüzü yeniden bölmelemeniz gerekmez.
Bu metodu kullanmayı sadece, sürücünüzde dört bölme varsa ve yeniden
bölmeleme dert yaratıyorsa öneriyorum. Ya da Slackware'i, yeniden bölmelemeden önce denemek istiyorsanız bu iyi bir yöntemdir. Ancak birçok
durumda burada anlatıldığı gibi yeniden bölümlemelisiniz. Eğer UMSDOS
kullanmayı planlıyorsanız, tek başınasınız - burada detayıyla anlatılmayacaktır. Şu andan itibaren UMSDOS kullanmadığınızı ve yeniden bölümlendirme yapacağınızı varsayıyoruz.
Bölme, sabit sürücünüzün bir işletim sisteminin kullanımı için ayrılmış bölümüdür. Eğer sadece MS-DOS kuruluysa, sabit sürücünüzde büyük ihtimalle
tek bölme, tamamiyle MS-DOS, vardır. Bunula birlikte Linux kullanmak için
sürücünüzü yeniden bölümle meniz gerekecek, öyleki MS-DOS için bir , Linux
için bir (veya daha fazla) bölümünüz olsun.
Bölmeler üç çeşittir: birincil, genişletilmiş, ve mantıksal. Kısaca açıklarsak, birincil bölmeler sürücünüzdeki dört ana bölmeden biridir. Eğer bir sürücüde dörtten fazla bölmeye sahip olmak istiyorsanız birçok mantıksal bölme içerebilen geni bölme yaratmanız gerekiyor. Verileri doğrudan genişletilmiş bölme üzerinde saklayamazsınız---sadece mantıksal bölmeler için kutu olarak kullanılırlar. Bilgi sadece birincil ve mantıksal bölmeler üzerinde saklanabilir.
Başka bir şekilde açıklarsak, birçok kişi sadece birincil bölmeler kullanır. Bununla birlikte eğer sürücü üzerinde dörtten fazla bölmeye ihtiyacınız varsa geni bölme yaratırsınız. Logical bölmeler daha sonra genişletilmiş bölmenin üzerinde yaratılır ve böylece her sürücü için dörtten fazla bölmeniz olur.
Bu arada Linux'u sisteminizdeki ikinci bir sürcüye kolaylıkla kurabilirsiniz. Sadece, Linux bölmeleri yaratırken aşağıda detaylı şekilde anlatıldığı gibi uygun aygıt ismini belirtmeniz yeterlidir.
Sürücünüzü yeniden bölmelemeye dönersek: Bölmeleri yeniden boyutlandırmayla ilgili sorun bölmelerdeki verileri silmeden bu işi kolayca yapmanın bir yolu olmayışıdır. Bu sebeple sisteminizin tümden yedeğini almanız gerekecek. Bir bölmeyi yeniden bo yutlandırmak için basitce bölmeyi (veya bölmeleri) siler ver daha küçük boyutlarla yeniden yaratırız.
NOT: MS-DOS için FIPS isimli, diskteki bilgilere zarar vermeyen bir disk yeniden bölmeleyicisi mevcut. sunsite.unc.edu'da /pub/Linux/system/Install dizininde bulabilirsiniz. FIPS, bir disk optimizer (Norton Speed Disk vb.) ve biraz şansla MS-DOS bölmelerinizi üzeri ndeki verileri yoketmeden boyutlandırabilmelisiniz. Yine de bunu denemeden önce sisteminizin tümden yedeğini almanız önerilir.
Eğer FIPS kullanmıyorsanız, bölmeleri değiştirmenin klasik yolu FDISK programıdır. Örneğin, MS-DOS'a adanmış 80 meg sabit sürücünüz olduğunu
varsayalım. bunu ikiye bölmek istiyorsunuz---40 meg MS-DOS, 40 meg Linux
için. Bunu yapmak için, MS-DOS altında FDISK'i çalıştırır, 80 meg MS-DOS
bölmesini siler ve onun yerine 40 meg MS-DOS bölmesi yaratırsınız. Daha
sonra yeni bölmeyi formatlayabilir, yedeklerden MS-DOS yazılımlarını yeniden kurarsınız. Sürücü üzerinde 40 meg boş kaldı. Daha sonra Linux bölümünü sürücünün kullanılmayan alanında yaratırsınız.
Kısaca MS-DOS bölmelerini FDISK ile yeniden boyutlandırmak için :
1. Sisteminizin tümden yedeğimi alın.
2. FORMAT /S A:
komutunu kullanarak MS-DOS açılış disketi yaratın.
3. FDISK.EXE, FORMAT.COM ve diğer işinize yarayacak dosyaları (Örneğin sisteminizi yedekten eski haline getirecek yardımcı programlar) bu diskete kopyalayın.
4. Sisteminizi bu disketten açın.
5. FDISK'i değiştirmek istediğiniz sürücüyü belirterek (mesela C: veya D
çalıştırın.
6. FDISK menü seçeneklerini kullanarak boyutlandırmak istediğiniz bölmeleri silin. Bu etkilenen bölmeler üzerindeki tüm verileri yok edecektir.
7. FDISK menü seçeneklerini kullanarak bu bölmeleri daha küçük boyutlarla yeniden yaratın.
8. FDISK'den çıkın ve yeni bölmeleri FORMAT komutunu kullanrak yeniden formatlatın.
9. Orjinal dosyaları yedekten geri yükleyin.
MS-DOS FDISK size "mantıksal DOS sürücüsü" yaratma seçeneği verecektir.
Logical DOS sürücüsü yalnızca sabit sürücünüz üzerinde bir mantıksal bölmedir. Linux'ı mantıksal bölme üzerine kurabilirsiniz ama o mantıksal bölmeyi MS-DOS FDISk ile yaratmak istemiyorsunuz. O zaman, eğer şu an için bir mantıksal DOS sürücüsü kullanıyor, ve onun yerine Linux kurmak istiyorsanız, mantıksal sürücüyü MS-DOS FDISK ile silmeli ve (daha sonra) yerine Linux için mantıksal partition yaratmalısınız.
OS/2 ve diğer işletim sistemleri için kullnılan mekanizmada benzerdir. Detaylar için o işletim sistemleriyle ilgili dökümanlara bakınız.
4.2. Linux için bölmeler yaratmak
Sürücünüzü yeniden bölmelendirdikten sonra Linux için bölmeler yaratmanız
gerekir. Bunun nasıl yapılacağını açıklamadan once, Linux altında bölmeler ve dosyasistemleri hakkında konuşacağız.
4.2.1. Dosyasistemleri ve takas alanı (swap space)
Linux, Linux yazılımının kendisini tutacak olan kök dosyasistemi için, en az bir bölme ister.
Dosyasistemini Linux için formatlanmış bir bölme olarak düşünebilirsiniz. Dosya sistemleri dosyalrı tutmak için kullanılır. Her sistem en azından kök dosyasistemine sahip olmalıdır. Ancak birçok kullanıcı birden fazla dosyasistemi kullanmayı tercih eder - dizin ağacının her önemli bölümü için bir tane. Örneğin, /usr dizini altındaki dosyaları tutmak için ayrı bir dosyasistemi yaratmak isteyebilirsiniz. (UNIX sistemlerinde dizinleri belirtmek için MS-DOS'da kullanılan ters bölü "\" yerine bölü "/" kullanılır) Bu durumda hem root dosyasistemi hem de /usr dosyasisteminiz olur.
Her dosyasistemi kendine ait bir bölme ister. Bundan dolayı, root ve /usr
dosyasistemlerinin ikisinide kullanıyorsanız, iki Linux bölmesi yaratmanız gerekecek.
Ek olarak birçok kullanıcı sanal hafıza olarak kullanılan takas bölmesi yaratır. EĞer makinanızda 4 megabyte hafıza ve 10 megabyte takas bölmesi varsa Linux söz konusu olduğunda 14 megabyte sanal hafızanız vardır.
Takas alanı kullanırken, bir seferde daha fazla uygulama çalışmanızı sağlayacak şekilde Linux kullanılmayan sayfaları hafızadan diske taşır. Ancak, takas işlemi genelde yavaş olduğundan gerçek fiziksel hafızanın yerini dolduramaz. Ama çok fazla hafıza isteyen uygulamalar (X Window System gibi) eğer yeteri kadar fiziksel hafızanız yoksa takas alanına bel bağlar.
Neredeyse tüm Linux kullanıcıları takas bölmesi kullanır. Eğer 4 megabyte veya daha az hafızanız varsa, takas alanı yazılımı kurmak için gereklidir. Çok miktarda fiziksel hafızanız olmadığı sürece takas bölmesi yaratmanızı şiddetle öneriyoruz.
Takas bölmenizin boyutu ne kadar sanal belleğe ihtiyacınız olduğuna bağlıdır. Genelde toplam olarak 16 megabyte sanal belleğiniz olması önerilir. Bundan dolayı, eğer 8 meg fiziksel hafızanız varsa 8 megabyte takas bölmesi yaratmak isteyebilirsiniz. Ancak takas bölmeleri 128 megabytedan daha büyük olamaz. Eğer 128 megabytadan daha büyük takas alanı gerekiyorsa birden fazla takas bölmesi yaratmalısınız. Toplam 16 tane takas bölmeniz olabilir.
4.2.2. Kurulum disketinden açılış
4.2.2.1 Donanım parametrelerini belirtme
İlk adım Slackware bootdiskden açılış yapmaktır. Sistem açıldıktan sonra şu mesajı göreceksiniz:
Burada Linux çekirdeğini yüklemeden önce, SCSI denetleyicinizin IRQ , hafıza adresi veya sürücü özellikleri gibi çeşitli donanım parametrelerini belirtme hakkına sahipsiniz. Bu Linux'ın SCSI denetleyicinizi veya sabit sürücü özelliklerini tanıyamaması gibi durumlarda gereklidir.
Gerçekte, birçok BIOS-suz SCSI denetleyici yükleme sırasında port adresini
ve IRQ'yu belirtmenizi ister. Benzer şekilde IBM PS/1, ThinkPad ve ValuePoint makinaları sürücü özelliklerini CMOS'da saklamaz Bunu yükleme esnasında belirtmelisiniz.
Çekirdeği özel parametre girmede yüklemeyi denemek isterseniz açılış isteminde (boot prompt) sadece enter tuşuna basın.
Sistem boot ederken mesajları izleyin. Eğer bir SCSI denetleyiciniz varsa,
bulunan SCSI host listesini görmelisiniz. Eğer,
SCSI: 0 hosts
mesajını görürseniz SCSI denetleyiciniz bulunamamış demektir ve bu durumda
aşağıdaki işlemleri uygulamalısınız.
Diğer yandan, herşey yolunda giderse ve donanımınız tanınmış gözüküyorsa
"Rootdisk'i yükleme" bölümüme geçebilirsiniz.
Donanım bulmaya zorlamak için uygun parametreleri aşağıdaki sözdizimini
kullanarak açılış isteminde girmelisiniz:
ramdisk <parameters...>
Mevcut olan parametrelerden en yaygın olan birkaçı söyle:
* silindir, kafa, sektör sürücü özelliklerini belirtin. IBM PS/1, ValuePoint ve ThinkPad gibi sistemler için gereklidir. Örneğin, eğer sürücünüzde 683 silindir, 16 kafa ve her iz için 32 sektör varsa
ramdisk hd=3D683,16,32
* memddr,irq BIOS-suz Future Domain TMC-8xx SCSI denetleyici için adres ve IRQ belirtin. Örneğin,
ramdisk tmc8xx=3D0xca000,5
16'lık sistemde verilen değerler için 0x öneki kullanılmalıdır. Bu sonraki
tüm seçenekler için geçerlidir.
* memaddr,irq BIOS-suz Seagate ST0-2 denetleyici için adres ve IRQ belirtin.
* memaddr,irq BIOS-suz Trantor T128B denetleyici için adres ve IRQ belirtin.
* port,irq,dma Genel NCR5380 denetleyici için port,IRQ ve DMA belirtin.
* port,irq,scsi_id,1 BIOS-suz AIC-6260 denetleyici için port, IRQ ve SCCI ID belirtin. Bu Adapted 1510, 152x ve SoundBlaster-SCSI denetleyicilerini kapsar.
Bunların tümü için, "ramdisk" ve ardından kullanmak istediğiniz parametreleri girmelisiniz.
Eğer bu yükleme seçenekleri hakkında sorularınız varsa lütfen herhangi bir Linux FTP arşivinde (veya bu dokumanı aldığınız yerde) yer alan Linux
SCSI-Nasıl dosyasını okuyunuz. SCSI Nasıl'da Linux SCSI uyumluluğu çok
daha detaylı şekilde açıklanmıştır.
4.2.2.2. Rootdisk'i yükleme
Kernel'i boot ettikten sonra, Slackware root disk'ini girmeniz istenecek:
Please remove the boot kernel disk fropm your floppy drive,
insert a disk to be loaded into ramdisk, and press
[enter] to continue.
Bu noktada bootdiski sürücüden çıkarmalı ve rootdiski yerleştirmelisiniz. Devam etmek için enter tuşuna basın.
Rootdisk hafizaya yuklenecek ve sisteme giriş istemcisiyle karşılaşacaksınız. "root" olarak sisteme girin.
slackware login: root
#
1. Giriş
Linux, UNIX'in 80x86 makineleri için tamamen ücretsiz olarak dağıtımı yapılan bir türevidir. Şu an için çok geniş bir program yelpazesine, ki bunlara X Window, Emacs, TCP/IP baglantıları da dahil, sahiptir. Bu belge sizin daha önceden Linux hakkında bilgi sahibi olduğunuz düşünülerek hazırlanmıştır.
1.1 Ek bilgi kaynakları
Linux hakkındaki temel bilgi kaynaklarından birisi Linux CSS belgesidir. Bu belge
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/FAQ
adresinde tutulmaktadır. Bu belgede yeni kullanıcılar için mutlaka bilinmesi gereken, soru-cevap şeklinde bilgiler vardır. Ayrıca
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs
adresinde diğer birçok belge, ki bunlara INFO-SHEET ve META-FAQ da dahil
bulabilirsiniz. Haber gruplarından
comp.os.linux.help
comp.os.linux.announce
bakmanız yararlı olabilir.Linux NASIL arşiv belgelerini
ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL
adresinde bulabilirsiniz. Linux Doküman Projesi dağıtımı tamamen ücretsiz belgelerden oluşmaktadır.
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/sunsite/docs/LDP adresinde bunların ingilizce güncel sürümlerini bulabilirsiniz.
Ayrıca bu belgeler hakkındaki diğer düşünce ve yorumlarınızı tr-ldp@metu.edu.tr listesine yazabilirsiniz. Listeye üye olabilmek için mesaj kısmında ,
subscribe tr-ldp isim soyisim yazılı bir e-postayı listserv@metu.edu.tr adresine göndermeniz yeterlidir.
2. Donanım Gereksinimleri
Bu konuda geniş bilgiyi yukarıda verilen adreslerden alabileceğiniz Linux
Donanım-NASIL belgesinde bulabilirsiniz. Donanım ihtiyacı kısaca söyle
özetlenebilir: Bir 386SX den Pentium'a kadar herhangi 80x86 uyumlu ISA,
EISA veya VESA yerel veri yolunun kullanan bir makine (şimdilik) işinizi
yapar. Şu an için IBM PS/2 bilgisayarlarda kullanılan Microchannel (MCA)
mimarisi desteklenmiyor. Birçok PCI veri yolu desteklenmektedir (daha
fazla bilgi için Linux PCI NASIL belgesine bakınız). Matematik işlemcisine
ihtiyaç duyulmamakla beraber sisteminizde matematik işlemci olması
işlerinizi (örneğin X-term) hızlandıracaktır.
REB (Rasgele Erişimli Bellek,RAM) konusunda ise şunlar söylenebilir:En az
4MB'a ihtiyacınız olacaktır. Teknik açıdan Linux 2MB bellek ile de çalışabilir ancak çoğu program (kurulum aşamasında dahi) 4MB isteyecektir. Tabii ne kadar çok belleğiniz olursa o kadar da rahat işleyeceğinizi de unutmayın. Özellikle de X-Window kullanmayı düşünüyorsanız sisteminizde en az 8, ideal (şimdilik) olarak da 12MB bellek bulunması iyi olacaktır.
Birçok Linux uygulamasını çalıştırabilmek için AT-standart denetleyicisi ile bir sabit diske ihtiyacınız olacaktır. Şu anda tüm MFM, RLL ve IDE sürücu ve denetleyicileri desteklenmektedir. Ayrıca birçok SCSI sürücü ve bağdaştırıcı (adapter) da desteklenmektedir. Bu konuda daha fazla bilgiyi Linux SCSI-NASIL belgesinde bulabilirsiniz.
Disket sürücu olarak 5.25" kullanabilirsiniz ama bugün çoğu programların
kurulum ve işleme aşamasında 3.5" disket sürücüsü gerekmektedir. 5.25"
disket sürücüler sadece Linux'un kurulumu ve de bakımı için yeterli olabilir.
Ayrıca sabit diskinizde bol miktarda boş alan da gereklidir. Bu rakam kullanmayı düşündüğünüz programlara değişiklik gösterir. Birçok programlar kurulum aşamasında 40 ile 80MB arası bir sabit disk boşluğu gerektirir. Bu alan program, takas dosyası, kullanıcılar için gerekli boşluğu ve diğer gerekli dosyalari içermektedir.
Linux'u 10MB bir disk boşluğu ile çalıştırabilirsiniz ama 100MB'lık bir disk boşluğu Linux'u hakkını vererek kullanmanız için yeterlidir. İleride bu konuya tekrar değinilecektir.
Linux diğer işletim sistemleri ile de çalişacaktır; hatta Linux'ten DOS dosyalarına erişip bazı programlarını çalıştırabilirsiniz. Kısaca diskinizi bölümlerseniz Linux diğer işletim sistemleri ile bağımsız bir şekilde çalışabilir. Linux,Windows 3.1 gibi başka bir işletim sistemine ihtiyaç duymaksızın çalışabilir. Bu konulara daha sonra detaylı olarak değinilecektir.
Monitör için de Hercules, CGA, EGA, VGA, veya SVGA ekran kartlarından
birini kullanabilirsiniz. Başka bir deyişle DOS altında işleyen bir ekran kartı Linux altında da mutlaka işler. Ancak X-Window çalıştırmayı düşünüyorsanız bazı kısıtlamalarla karşılaşacaksınız. Bu konu Linux XFree86-NASIL belgesinde ayrıntılı olarak anlatılmaktadır.
Başka bir deyişler Linux'un minumum kurulum gereksinimleri herhangi bir
MS-DOS veya MS-Windows sisteminden fazla olmayacaktır (özellikle de
Windows-95'ten). 386 veya 486,4MB'lık bir sistem ile Linux'unuzu rahatça
çalıştırabilirsiniz. Bugüne kadar edinilen deneyimlere göre Linux 386/16
MHz hızda bile rahatça çalıştırılabilmektedir. Tabii X-Window veya yoğun
işlem gerektiren işlerinizde bu rakamlar yetersiz kalacaktır.
Yine de ne kadar güçlü bir sisteminiz olursa o kadar rahat çalışabilirsiniz.
3. Linux'un temini
Bu bölümde Linux'un hangi kaynaklardan elde edilebileceği üzerinde durulacaktır.
3.1. Linux dağıtımı hakkında
Linux'u kurmadan önce erişilebilenler arasında hangi sürümü kullanacağınıza karar vermeniz gerekecektir. Linux tek bir kurum tarafında geliştirilmediği için birçok farklı sürümü bulunmaktadır. Bunların herbirinin kendine has özellikleri için ayrı belgeleri bulunmaktadır.
Linux'un farklı sürümleri çeşitli FTP servislerinde bulunmakla beraber posta aracılığı ile de disket, kaset ve CD-ROM halinde elde edilebilir. Linux Dağıtım-NASIL belgesinde Linux sisteminin hangi FTP adreslerinden, ve posta ile nasıl elde edilebileceği hakkında gerekli bilgiler bulunmaktadır.
Bu NASIL belgesinde bahsedilen Linux sürümü Patrick J. Volkerding
(volkerdi@mhd1.moorhead.msus.edu) tarafından düzenlenmiştir. Bu sürüm
(tabii bu NASIL belgesi hazırlanırken) en güncel olanlardan birisidir. Bu
sürüm X-Window, TeX ve diğer uygulama programlarını içermektedir.
Slackware dağıtımı disk setlerinden oluşmaktadır. Bu takımlardan herbiri
farklı bir program grubu içermektedir. Örneğin 'd' seti derleyici ve diğer
uygulama geliştirme araçlarını içermektedir. Bu ayrım ile ilgilendiğiniz
alandaki programları sisteminize (sonra da) kurabilirsiniz.
Diğer Linux sürümleri hakkında daha detaylı bilgi LDP (Linux Belgeleme
Projesi), Linux Installation and Getting Started dokümanlarında bulunabilir. Ayrıca Dünya üstündeki çeşitli ülkelerde bu konu ile ilgili FTP sitelerinde bulunabilir. Türkiye'de bu esas olarak ftp://compclup.ceng.metu.edu.tr/pub/tr-ldp/NASIL adresinde Dağıtım-NASIL dosyasından alınabilir.
3.2. Slackware Disk Alani Gereksinimleri
Ne yazık ki, Slackware hangi setinin tam olarak ne kadar disk gereksinimi
olduğunu içermiyor ancak kısaca şu örnek verilebilir: A disket setini tamamen kurmak için en az 7MB disk boşluğuna ihtiyacınız olacaktır. Ayrıca (tahmini) herbir disket setinin 2-2.5MB disk boşluğuna ihtiyacı olacağını söyleyebiliriz.
Disket serilerini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
A Temel Sistem: Bu set 1.0.9 Linux çekirdeği (Kernel) üzerinde
yapılandırılmış olan bazı temel programları çalıştırmamızı sağlar.
Bu çekirdek yeni bir dosyalama sistemi kullanmaktadır (FSSTND).
Slackware'ın sadece bu bölümü 1.2MB'lık disketlere
sığabilecek şekilde hazırlanmıştır. Ancak Slackware'ın diğer bölümleri
böyle değildir. Yine de Linux'unuzu kurup çalıştırabilirsiniz.
AP Term, joe, jove, ghostscript, sc, bc, ispell ve yardım dosyalarını
içeren uygulama ve metin dosyası.
D Program geliştirme. GCC/G++/Objective C 2.5.8, make(GNU ve BSD),
byacc, GNU bison, flex, 4.5.26 C kütüphaneleri, gdb, sürüm 1.0.9'ın
çekirdek kaynak kodu, SVGAlib, ncurses, clisp, f2c, p2c, m4, perl ve
diğer birçok programı içermektedir.
E GNU Emacs 19.25
F Çokca Sorulan Sorular-FAQ ve diğer yardımcı belgeler.
I GNU yazılımı için yardım dosyaları. Emacs ve info ile okunabilecek
biçimde hazırlanan ve birçok program hakkında bilgi içeren dosyalar.
N Ağ Yönetimi. TCP/IP protokolleri (iletişim kuralları) ,UUCP, mailx,
dip, deliver, elm, pine, smail, cnews, nn, tin, trn ve diğer
haberleşme araçları içeren set.
OOP Nesneye Yönelik Programlama. GNU Smalltalk 1.1.1, Smalltalk'ın X
arabirimi (STIX)
Q Alpha çekirdek kaynak kodu (sürüm 1.1.18)
TCL Tcl, Tk, TclX, blt, itcl.
X Sürüm 2.1.1'in libXpm, fvwm1.20 ve xclock eklenmiş XFree86 taban
sistemi.
Y Çeşitli oyunlar. BSD oyun koleksiyonu ve metin tabanlı terminaller
için Tetris
Bu disk setlerinden sadece 'a' Linux için zorunludur. Fakat en azından a,
ap ve d setlerini yüklemeniz önerilir. X-Window çalıştırmayı düşünüyorsanız 'x' disketini de kurmalısınız.
3.3 Slackware'ın Posta ile Temini
Slackware'ı Internet yanında posta yolu ile de elde etmek mümkündür. Bu bölüm Internet üzerinden Slackware'ın elde edilişini anlatmaktadır.
Posta ile temin için gerekli adresler ftp://ftp.metu.edu.tr FTP sitesinde /pub/linux/sunsite/docs/HOWTO dizininde bulunabilir.
3.4 Slackware'ın Internet Üzerinden Temini
Slackware'ın Linux sürümü Dünya üstünde birçok FTP sitesinde tutulmaktadır. Linux META-ÇSS listesi Linux'un FTP sitelerinin adreslerini vermektedir. Türkiye'de ODTÜ FTP sitesinde bu dosyalar tutulmaktadır.
Türkiye FTP yansısı:
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...ions/slackware
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/tsx/packages/slackware
Ayrıca ABD'deki yansıları :
ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/distributions/slackware
ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/slackware
ftp://ftp.cdrom.com/pub/linux/slackware
Burda verilen ftp.cdrom.com adresi Slackware'ın resmi yansısıdır. Yine de
ODTÜ yansısı sürekli olarak güncellenmektedir (birkaç günlük aralıklarla).
Internet üzerindeki trafiği azaltılması, maliyet ve zaman kaybı gibi konulardan dolayı Türkiye'deki yansıları kullanmanız önerilir.
3.4.1 Dosyalari indirme
Dosyaları aşağıda listenen ftp servislerinden indirmelisiniz. Dosyaları çekerken ikili modda almayı unutmayın.
ftp://ftp.metu.edu.tr/pub/linux/suns...kware/slakware
* Çeşitli BENIOKU dosyalarını ve SLACKWARE.SSS (Sıkça Sorulan
Sorular) gibi dosyalari herşeyden önce bir kez okuyunuz. Biliyorsanız bile degişiklikleri oğrenmeniz gerekebilir. Bir şeyler yapmaya uğraşıp yapamayıp yine dokumanı okumak zorunda kalabilirsiniz.
* Bootdisk: Bir açılış disketi dosyasına ihtiyacınız olacak. Bunu bir
diskete yazdırarak açılış disketini (bootdisk) oluşturacaksınız. Eğer 1.44 megabayt'lık (3.5'luk) disket sürücünüz varsa bootdsks.144 dizini altındaki dosyalardan kullanmanız gerecektir. Eğer 1.2 magabayt'lık sürücünüz varsa (5.25'lik) bootdsks.12 dizini altındakilerden seçmeniz gerekecektir. Hangi açılış disketini kullanacağınızı README (varsa BENIOKU) dosyasının klavuzluğunda seçmeniz gerekecektir.
Aşağıdakilerden dosyalardan birine ihtiyacınız olacak.(Bu dizinlerde bulunan READ.ME dosyasında, bootdisk imajlarının en güncel hallerinin listesi vardır.)
bare.gz Bu açılış dosyasında sadece IDE disk sürücüleri vardır. (SCSI , CD-ROM ve network desteği bunda yoktur.) Bunu sadece IDE diskiniz varsa ve CD ya da ağ üzerinden kurmayacaksanız kullanın.
xt.gz Bu açılış disketinde sadece IDE ve XT sabit disk sürücüleri vardır.
cd.gz IDE diskler ve SCSI olmayan CD'ler içindir. Bununla SCSI olmayan CD üzerinden kurmak için kullanın.
cdscsi.gz IDE diskler, SCSI sabit diskler ve SCSI olmayan CD sürücülerini içerir.
scsi.gz IDE diskler, SCSI sabit disk ve SCSI CD sürücülerini içerir.
net.gzIDE sabit disk ve TCP/IP network desteği vardır. Bunu sadece yükleme işini network üzerinden NFS ile yapacaksanız kullanın.
scsinet.gz IDE ve SCSI sabit diskler, SCSI CD-ROM'lar ve ağ desteği içerir. Bunu bare.gz yada diğerleri size göre değilse ilk olarak denemelisiniz.
Makinanızın yapısına göre üsteki bootdisk imajlarından sadece birine ihtayacınız olacak.
Makinazın üzerindeki donanıma göre bazı çakışmalar mümkün olduğundan en
başta donanım çakışmalarını bulup düzenlemek yerine sadece önemli sürücülerin olduğu bare.gz yada scsi.gz dosyalarını, eğer başka sürücülere
mutlaka ihtiyacınız yoksa kullanmanızı tavsiye ederim.
* Rootdisk : Buda yine yükleme sırasında gerek olacak bir disket. Tıpkı
bootdisketinde olduğu gibi 1.44 MB lik yada 1.2 MB'lik sürücü tipine göre
rootdsks.144 ve rootdsks.12 dizinleri (directory'leri ) altında bulacaksınız.
Aşağıdaki root disk görüntülerinden sadece birine ihtiyacınız olacak.
color144.gz : Renkli menülü bir kurulum diskidir. Pek çok kullanıcı bunu kullanır.
umsds144.gz : Bununla diskinizi yeniden ayırmaya gerek duymadan zaten bulunmakta olan MS-DOS dosya sisteminin üzerinde olan bir dizinin üzerine UMSDOS dosya sistemini kurmanızı saglayacaktır. Bunun ne olduğu yada nasıl yapılacağı bu bölümde anlatılmayacak ama daha sonra değinilecek.
tty144.gz : 1.44 disket sürücüsü olan bilgisayarlar için bir yükleme disketidir. Tavsiye edilen color144.gz'i kullanmanızdır ama sorunla karşılaştığınız takdirde bunu kullanabilirsiniz.
umsds12.gz : Adından tahmin edilebildiği gibi 1.2'lik disket sürücüler için UMSDOS dosya sistemini içeren kurulum disketidir.
tty12.gz : Yine adından anlaşıldığı 1.2 sürücüler için terminal görünüşlü kurum disketidir. tty144.gz için önerilenler 1.2 için de geçerlidir.
RAWRITE.EXE : Bu DOS programı bir dosyanın içerisindeki doğrudan diskete yazar. Bunu yine bootdisk ve rootdisk görüntülerini diskete kaydetmekte kullanacaksınız. Bu programın da install dizini altında yada util dizini altında olması muhtemeldir.
rawrite.exe : Bu programı DOS üzerinden bootdisk ve rootdisk oluşturmak için kullanmanız gerekecektir. Eğer yakınınızda disket sürücüsü olan bir linux varsa dd komutunu kullanarak görüntü dosyalarını diskete kaydedebilirsiniz. Nasıl yapılacağını dokümanlara (man) bakarak ya da bilen birine sorarak
öğrenebilirisiniz.
slakware/a1, slakware/a2, slakware/a3 ve slakware/a4 dizinleri altındaki
dosyalar Slackware dağıtımında``a'' setinin dosyalarıdır ve kurulum için
gereklidir. Daha sonra bunları yükleme için disketlere kopyalayacaksınız.
(yada sabit diskinizden de kurabilirsiniz) Unutmamanız gereken bir şey var
ki o da ; dosyaları ait oldukları dizinlerde tutmalısınız.
Bu dosyaları ftp ile çekerken eksik almamaya dikkat edin. ``mget *.*''
şeklinde almak yerine ``mget * '' almak gerekir.
3.4.2 Kurulum Metodu
Slackware dağıtımı size çok çeşitli yükleme alternatifi sunar. En popüler
yükeleme sistemi sabit disk üzerinden yüklemedir. Yine popüler olan diğer
bir yükleme şekli ise disketlerle yüklemedir.
Ayrıca Slackware'i; TCP/IP networku altında NFS ile bindirerek (mount) de
yapabilirsiniz. Bunun nasıl yapılabileceği bu dokümanının kapsamı dışında
tutulmaktadır. Bu nedenle bir başka ``NASIL''dokümanında kapsamlı anlatılmaktadır.
Şimdi ilk olarak nasıl boot ve root disketlerinin hazırlanacağı anlatılacak. Ardında sabit diskten yada disketten yükleme için neleri hazır etmeniz gerekeceğini anlatacağız.
3.4.2.1 Boot ve Root Disketlerini Hazırlama
Ne tür yükleme yaparaksanız yapın (Disketlerden, sabit diskten, NFS üzerinden) ilk olarak indirdiğiniz rootdisk ve bootdisk görüntülerinden rootdisk ve bootdisk oluşturmanız gerekecek. Bunun için RAWRITE.exe dosyasını kullanacaksınız.
RAWRITE.EXE ile görüntü programlarını diskete yazmak için formatlı 2 diskete ihtiyacınız olacak. Disketler üzerinde hatalı sektörlerin olmaması için yeni disketler kullanmanız iyi olur. Her şey hazır olunca;
C:>RAWRITE
komutunu verin. Size yazılacak dosyayı ve nereye yazılacagını soracaktır.
Burada yazılacak dosyanın ismini (örnek olarak BARE.GZ) ve sürücünüzün
ismini (örneğin A
diskete yazılacak. Bu işlemi bootdisk'i oluşturduktan sonra rootdisk (örnek color.gz) için de tekrarlıyacaksınız. Bir de unutmanız gereken bir konu var - rawrite işleminden sonra bu iki disket DOS tarafından okunamayacaktır. DOS'ta böyle bir hatayla karşılaşırsaız şaşırıp panik yapmayın.
3.4.2.2 Harddiskten Yükeleme İçin Yapılması Gerekenler
Eğer sabit üzerinden kurulumu düşünüyorsanız (ki diskete göre çok daha
hızlı ve güvenilir olacaktır) diskinizde bir MS-DOS bölümü olmalıdır. (Yani makinanızda MSDOS işletim sistemi olmalı)
Not: Eğer slackware'i MSDOS bölümünden yüklemeyi düşünüyorsanız,
disk bölümünüzün DoubleSpace, Stacker yada bunlara benzer bir disk
sıkıştırma programı ile sıkıştırılmış olmaması gereklidir. Şu an için Linux sıkıştırılmış MS-DOS bölümlerini okuyamıyor.
Dosyaları sabit diske kopyalamak için bir dizin yaratın.
C:>MKDIR SLACKWAR
Bu dizin altında A1, A2 gibi kuracağınız setler için altdizinler açmanız gerekiyor. Bu altdizinlerin altına o dizinde bulunması gereken dosyaları kopyalamalı, ya da ftp ile indirmelisiniz.
Şimdi dosyaları yükleme için hazırsınız. ``Dosyaları Yükleme'' bölümüne atlayabilirsiniz.
3.4.2.3 Disketlerden Yükleme
Eğer Slackware'i sabit disk yerine disketlerden yüklemek istiyorsanız indirdiğiniz her Slackware disketi için bir boş, formatlı, high-density diskete ihityacınız olacak.
A seti (A1 den A4) hem 3.5'luk hem de 5.25'lik disketelere konabilmesine rağmen diğer setleri 3.5'luk disketler üzerinde olmak zorundadır. Eğer sadece 5.25 disket sürücünüz varsa ya birinden 3.5'luk sürücü ödünç alın ya da bir önceki bölümde anlatılan sabit diskten yüklemeyi uygulayın.
Diskeleri oluşturmak için yapmanız gereken sadece Slackware dizininden
disketlere kopyalama yapmak. Bunu dos'taki copy komutu ile
C:>COPY A1* A:
şeklinde yapabilirsiniz. Bu komutla A1 altında bulunan tüm dosyaları diskete kopyalamış oldunuz. Bu işlemi yüklenmesi gereken ya da yüklenmesini istediğiniz tüm setler için tekrarlamanız gerekecek.
Bu dosyalar üzerinde değişiklik ya da herhangi bir işlem yapmanız gerekmiyor. Sadece yapmanız gereken onları DOS disketlerine kopyalamanız. Slackware kurulumu sırasında bunlar sizin kullanacağınız şekle otamatik olarak getirilecektir.
4. Yazılımı Kurmak
Bu bölümde sisteminizi Slackware kurmak için nasıl hazırlayacağınız ve nasıl kurulum yapacağınızı anlatacağız.
4.1. Yeniden Bölmeleme (Repartitioning)
Birçok sistemde, sabit sürücü MS-DOS, OS/2, vb. için önceden bölümlere
adanmıştır. Bu bölümleri Linux'a yer açmak için yeniden boyutlandırmalısınız.
NOT: Eğer umsdos rootdisklerinden birisini kullanıyorsanız, Slackware'i
MS-DOS bölümünüzde bir dizine kurabilirsiz. (Bu MS-DOS bölümünden kurulum
yapmaktan farklıdır.) Bu durumda, MS-DOS bölümünde bir dizinin Linux
dosyasistemi gibi davranmasını sağlayan "UMSDOS dosyasistemi"'ni kullanırsınız. Böylece, sürücünüzü yeniden bölmelemeniz gerekmez.
Bu metodu kullanmayı sadece, sürücünüzde dört bölme varsa ve yeniden
bölmeleme dert yaratıyorsa öneriyorum. Ya da Slackware'i, yeniden bölmelemeden önce denemek istiyorsanız bu iyi bir yöntemdir. Ancak birçok
durumda burada anlatıldığı gibi yeniden bölümlemelisiniz. Eğer UMSDOS
kullanmayı planlıyorsanız, tek başınasınız - burada detayıyla anlatılmayacaktır. Şu andan itibaren UMSDOS kullanmadığınızı ve yeniden bölümlendirme yapacağınızı varsayıyoruz.
Bölme, sabit sürücünüzün bir işletim sisteminin kullanımı için ayrılmış bölümüdür. Eğer sadece MS-DOS kuruluysa, sabit sürücünüzde büyük ihtimalle
tek bölme, tamamiyle MS-DOS, vardır. Bunula birlikte Linux kullanmak için
sürücünüzü yeniden bölümle meniz gerekecek, öyleki MS-DOS için bir , Linux
için bir (veya daha fazla) bölümünüz olsun.
Bölmeler üç çeşittir: birincil, genişletilmiş, ve mantıksal. Kısaca açıklarsak, birincil bölmeler sürücünüzdeki dört ana bölmeden biridir. Eğer bir sürücüde dörtten fazla bölmeye sahip olmak istiyorsanız birçok mantıksal bölme içerebilen geni bölme yaratmanız gerekiyor. Verileri doğrudan genişletilmiş bölme üzerinde saklayamazsınız---sadece mantıksal bölmeler için kutu olarak kullanılırlar. Bilgi sadece birincil ve mantıksal bölmeler üzerinde saklanabilir.
Başka bir şekilde açıklarsak, birçok kişi sadece birincil bölmeler kullanır. Bununla birlikte eğer sürücü üzerinde dörtten fazla bölmeye ihtiyacınız varsa geni bölme yaratırsınız. Logical bölmeler daha sonra genişletilmiş bölmenin üzerinde yaratılır ve böylece her sürücü için dörtten fazla bölmeniz olur.
Bu arada Linux'u sisteminizdeki ikinci bir sürcüye kolaylıkla kurabilirsiniz. Sadece, Linux bölmeleri yaratırken aşağıda detaylı şekilde anlatıldığı gibi uygun aygıt ismini belirtmeniz yeterlidir.
Sürücünüzü yeniden bölmelemeye dönersek: Bölmeleri yeniden boyutlandırmayla ilgili sorun bölmelerdeki verileri silmeden bu işi kolayca yapmanın bir yolu olmayışıdır. Bu sebeple sisteminizin tümden yedeğini almanız gerekecek. Bir bölmeyi yeniden bo yutlandırmak için basitce bölmeyi (veya bölmeleri) siler ver daha küçük boyutlarla yeniden yaratırız.
NOT: MS-DOS için FIPS isimli, diskteki bilgilere zarar vermeyen bir disk yeniden bölmeleyicisi mevcut. sunsite.unc.edu'da /pub/Linux/system/Install dizininde bulabilirsiniz. FIPS, bir disk optimizer (Norton Speed Disk vb.) ve biraz şansla MS-DOS bölmelerinizi üzeri ndeki verileri yoketmeden boyutlandırabilmelisiniz. Yine de bunu denemeden önce sisteminizin tümden yedeğini almanız önerilir.
Eğer FIPS kullanmıyorsanız, bölmeleri değiştirmenin klasik yolu FDISK programıdır. Örneğin, MS-DOS'a adanmış 80 meg sabit sürücünüz olduğunu
varsayalım. bunu ikiye bölmek istiyorsunuz---40 meg MS-DOS, 40 meg Linux
için. Bunu yapmak için, MS-DOS altında FDISK'i çalıştırır, 80 meg MS-DOS
bölmesini siler ve onun yerine 40 meg MS-DOS bölmesi yaratırsınız. Daha
sonra yeni bölmeyi formatlayabilir, yedeklerden MS-DOS yazılımlarını yeniden kurarsınız. Sürücü üzerinde 40 meg boş kaldı. Daha sonra Linux bölümünü sürücünün kullanılmayan alanında yaratırsınız.
Kısaca MS-DOS bölmelerini FDISK ile yeniden boyutlandırmak için :
1. Sisteminizin tümden yedeğimi alın.
2. FORMAT /S A:
komutunu kullanarak MS-DOS açılış disketi yaratın.
3. FDISK.EXE, FORMAT.COM ve diğer işinize yarayacak dosyaları (Örneğin sisteminizi yedekten eski haline getirecek yardımcı programlar) bu diskete kopyalayın.
4. Sisteminizi bu disketten açın.
5. FDISK'i değiştirmek istediğiniz sürücüyü belirterek (mesela C: veya D
6. FDISK menü seçeneklerini kullanarak boyutlandırmak istediğiniz bölmeleri silin. Bu etkilenen bölmeler üzerindeki tüm verileri yok edecektir.
7. FDISK menü seçeneklerini kullanarak bu bölmeleri daha küçük boyutlarla yeniden yaratın.
8. FDISK'den çıkın ve yeni bölmeleri FORMAT komutunu kullanrak yeniden formatlatın.
9. Orjinal dosyaları yedekten geri yükleyin.
MS-DOS FDISK size "mantıksal DOS sürücüsü" yaratma seçeneği verecektir.
Logical DOS sürücüsü yalnızca sabit sürücünüz üzerinde bir mantıksal bölmedir. Linux'ı mantıksal bölme üzerine kurabilirsiniz ama o mantıksal bölmeyi MS-DOS FDISk ile yaratmak istemiyorsunuz. O zaman, eğer şu an için bir mantıksal DOS sürücüsü kullanıyor, ve onun yerine Linux kurmak istiyorsanız, mantıksal sürücüyü MS-DOS FDISK ile silmeli ve (daha sonra) yerine Linux için mantıksal partition yaratmalısınız.
OS/2 ve diğer işletim sistemleri için kullnılan mekanizmada benzerdir. Detaylar için o işletim sistemleriyle ilgili dökümanlara bakınız.
4.2. Linux için bölmeler yaratmak
Sürücünüzü yeniden bölmelendirdikten sonra Linux için bölmeler yaratmanız
gerekir. Bunun nasıl yapılacağını açıklamadan once, Linux altında bölmeler ve dosyasistemleri hakkında konuşacağız.
4.2.1. Dosyasistemleri ve takas alanı (swap space)
Linux, Linux yazılımının kendisini tutacak olan kök dosyasistemi için, en az bir bölme ister.
Dosyasistemini Linux için formatlanmış bir bölme olarak düşünebilirsiniz. Dosya sistemleri dosyalrı tutmak için kullanılır. Her sistem en azından kök dosyasistemine sahip olmalıdır. Ancak birçok kullanıcı birden fazla dosyasistemi kullanmayı tercih eder - dizin ağacının her önemli bölümü için bir tane. Örneğin, /usr dizini altındaki dosyaları tutmak için ayrı bir dosyasistemi yaratmak isteyebilirsiniz. (UNIX sistemlerinde dizinleri belirtmek için MS-DOS'da kullanılan ters bölü "\" yerine bölü "/" kullanılır) Bu durumda hem root dosyasistemi hem de /usr dosyasisteminiz olur.
Her dosyasistemi kendine ait bir bölme ister. Bundan dolayı, root ve /usr
dosyasistemlerinin ikisinide kullanıyorsanız, iki Linux bölmesi yaratmanız gerekecek.
Ek olarak birçok kullanıcı sanal hafıza olarak kullanılan takas bölmesi yaratır. EĞer makinanızda 4 megabyte hafıza ve 10 megabyte takas bölmesi varsa Linux söz konusu olduğunda 14 megabyte sanal hafızanız vardır.
Takas alanı kullanırken, bir seferde daha fazla uygulama çalışmanızı sağlayacak şekilde Linux kullanılmayan sayfaları hafızadan diske taşır. Ancak, takas işlemi genelde yavaş olduğundan gerçek fiziksel hafızanın yerini dolduramaz. Ama çok fazla hafıza isteyen uygulamalar (X Window System gibi) eğer yeteri kadar fiziksel hafızanız yoksa takas alanına bel bağlar.
Neredeyse tüm Linux kullanıcıları takas bölmesi kullanır. Eğer 4 megabyte veya daha az hafızanız varsa, takas alanı yazılımı kurmak için gereklidir. Çok miktarda fiziksel hafızanız olmadığı sürece takas bölmesi yaratmanızı şiddetle öneriyoruz.
Takas bölmenizin boyutu ne kadar sanal belleğe ihtiyacınız olduğuna bağlıdır. Genelde toplam olarak 16 megabyte sanal belleğiniz olması önerilir. Bundan dolayı, eğer 8 meg fiziksel hafızanız varsa 8 megabyte takas bölmesi yaratmak isteyebilirsiniz. Ancak takas bölmeleri 128 megabytedan daha büyük olamaz. Eğer 128 megabytadan daha büyük takas alanı gerekiyorsa birden fazla takas bölmesi yaratmalısınız. Toplam 16 tane takas bölmeniz olabilir.
4.2.2. Kurulum disketinden açılış
4.2.2.1 Donanım parametrelerini belirtme
İlk adım Slackware bootdiskden açılış yapmaktır. Sistem açıldıktan sonra şu mesajı göreceksiniz:
Welcome to the Slackware Linux 2.0.0 Bootkernel disk!
Burada Linux çekirdeğini yüklemeden önce, SCSI denetleyicinizin IRQ , hafıza adresi veya sürücü özellikleri gibi çeşitli donanım parametrelerini belirtme hakkına sahipsiniz. Bu Linux'ın SCSI denetleyicinizi veya sabit sürücü özelliklerini tanıyamaması gibi durumlarda gereklidir.
Gerçekte, birçok BIOS-suz SCSI denetleyici yükleme sırasında port adresini
ve IRQ'yu belirtmenizi ister. Benzer şekilde IBM PS/1, ThinkPad ve ValuePoint makinaları sürücü özelliklerini CMOS'da saklamaz Bunu yükleme esnasında belirtmelisiniz.
Çekirdeği özel parametre girmede yüklemeyi denemek isterseniz açılış isteminde (boot prompt) sadece enter tuşuna basın.
Sistem boot ederken mesajları izleyin. Eğer bir SCSI denetleyiciniz varsa,
bulunan SCSI host listesini görmelisiniz. Eğer,
SCSI: 0 hosts
mesajını görürseniz SCSI denetleyiciniz bulunamamış demektir ve bu durumda
aşağıdaki işlemleri uygulamalısınız.
Diğer yandan, herşey yolunda giderse ve donanımınız tanınmış gözüküyorsa
"Rootdisk'i yükleme" bölümüme geçebilirsiniz.
Donanım bulmaya zorlamak için uygun parametreleri aşağıdaki sözdizimini
kullanarak açılış isteminde girmelisiniz:
ramdisk <parameters...>
Mevcut olan parametrelerden en yaygın olan birkaçı söyle:
* silindir, kafa, sektör sürücü özelliklerini belirtin. IBM PS/1, ValuePoint ve ThinkPad gibi sistemler için gereklidir. Örneğin, eğer sürücünüzde 683 silindir, 16 kafa ve her iz için 32 sektör varsa
ramdisk hd=3D683,16,32
* memddr,irq BIOS-suz Future Domain TMC-8xx SCSI denetleyici için adres ve IRQ belirtin. Örneğin,
ramdisk tmc8xx=3D0xca000,5
16'lık sistemde verilen değerler için 0x öneki kullanılmalıdır. Bu sonraki
tüm seçenekler için geçerlidir.
* memaddr,irq BIOS-suz Seagate ST0-2 denetleyici için adres ve IRQ belirtin.
* memaddr,irq BIOS-suz Trantor T128B denetleyici için adres ve IRQ belirtin.
* port,irq,dma Genel NCR5380 denetleyici için port,IRQ ve DMA belirtin.
* port,irq,scsi_id,1 BIOS-suz AIC-6260 denetleyici için port, IRQ ve SCCI ID belirtin. Bu Adapted 1510, 152x ve SoundBlaster-SCSI denetleyicilerini kapsar.
Bunların tümü için, "ramdisk" ve ardından kullanmak istediğiniz parametreleri girmelisiniz.
Eğer bu yükleme seçenekleri hakkında sorularınız varsa lütfen herhangi bir Linux FTP arşivinde (veya bu dokumanı aldığınız yerde) yer alan Linux
SCSI-Nasıl dosyasını okuyunuz. SCSI Nasıl'da Linux SCSI uyumluluğu çok
daha detaylı şekilde açıklanmıştır.
4.2.2.2. Rootdisk'i yükleme
Kernel'i boot ettikten sonra, Slackware root disk'ini girmeniz istenecek:
Please remove the boot kernel disk fropm your floppy drive,
insert a disk to be loaded into ramdisk, and press
[enter] to continue.
Bu noktada bootdiski sürücüden çıkarmalı ve rootdiski yerleştirmelisiniz. Devam etmek için enter tuşuna basın.
Rootdisk hafizaya yuklenecek ve sisteme giriş istemcisiyle karşılaşacaksınız. "root" olarak sisteme girin.
slackware login: root
#